Περίληψη

Η ιστορία μιας προγιαγιάς που έζησε εκατό χρόνια και πρόλαβε να διηγηθεί τις περιπέτειες της οικογένειάς της και την ιστορία μισού αιώνα όπως δε μας τη μαθαίνει κανένα σχολικό βιβλίο. Μιλάει για την καταστροφή της Σμύρνης το 1922, τον διωγμό τους από τους Τούρκους και τα δύσκολα χρόνια στη Σάμο. Για τα παιδικά κι εφηβικά χρόνια, τα παιχνίδια στις γειτονιές, τα όνειρα, τις αμφιβολίες, τις χαρές, τους φόβους και την ελπίδα που δεν έχασαν ποτέ. Για την Ελλάδα που πολέμησε Ιταλούς και Γερμανούς κι αντιστάθηκε, για να ζήσει αργότερα έναν πικρό εμφύλιο. Για οργισμένους και φανατισμένους, ιδεολόγους και ανθρωπιστές και αγνούς πατριώτες που έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Για τη γοργόνα που έφτιαξε μια εκκλησιά με θαλασσινά όστρακα μέσα σε μια σπηλιά. Και για έναν έρωτα μοναδικό και αξεπέραστο και τον μυστικό γάμο σ’ εκείνη την εκκλησιά.

Video

Δες ένα τηλεοπτικό αφιέρωμα του National Geographic στη Μικρασιατική Καταστροφή.

Δες ένα τηλεοπτικό αφιέρωμα της εκπομπής Η μηχανή του χρόνου στη Μικρασιατική Καταστροφή.

Δες δύο ταινίες της ναζιστικής προπαγάνδας που δείχνουν εικόνες από τη Σάμο τον καιρό της Κατοχής της από τα γερμανικά στρατεύματα (1η ταινία).

Δες δύο ταινίες της ναζιστικής προπαγάνδας που δείχνουν εικόνες από τη Σάμο τον καιρό της Κατοχής της από τα γερμανικά στρατεύματα (2η ταινία).

Κριτικές

«... Η συγγραφέας είναι μαστόρισσα του λόγου και της αφήγησης, με μεγάλη εμπειρία, αλλά και σεβασμό στην εποχή για την οποία γράφει κάθε φορά και κάνει τους νέους να προσεγγίζουν το χθες, να μαθαίνουν χωρίς ίχνος διδακτισμού τι μπορεί να μας πει το παρελθόν και ποιες γνώσεις μπορεί να τους προσφέρει για τη σημερινή εποχή... Είναι ένα βιβλίο που απευθύνεται σε εφήβους από 12 χρονών, έχει εξαιρετική αφηγηματική δομή, είναι συγκινητικό, χωρίς να γίνεται μελό...»
Δέσποινα Σαββοπούλου, Ελεύθερος Τύπος

«Μια αληθινή ιστορία της Μικρασιατικής καταστροφής γραμμένη με τη χαρακτηριστικά ζωντανή και τολμηρή γραφή της συγγραφέα που κάνει τα βιβλία της να ξεχωρίζουν. Το βιβλίο θα το διαβάσουν με ζωηρό ενδιαφέρον τα παιδιά που θέλουν να ξέρουν αλήθειες για το παρελθόν και όχι “αποστειρωμένες” εξιστορήσεις. Με το ίδιο ενδιαφέρον θα το παρακολουθήσουν κι όσοι από τους σημερινούς μεγάλους δεν έμαθαν ποτέ όσες αλήθειες θα έπρεπε να γνωρίζουν».

Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, περιοδικό Διαδρομές

«Σε ποιο βαθμό μπορούν να αφομοιωθούν από τον αναγνώστη, πολύ περισσότερο από ένα παιδί δέκα ετών, ένας συγκεκριμένος χώρος και κάποια ιστορικά πρόσωπα, με μια τόσο “τηλεγραφική” αναφορά σε αυτά; Σοβαρότερο, όμως, είναι το πρόβλημα που εντόπισα στον τρόπο που χειρίζεται μερικές κρίσιμες πλευρές των ιστορικών γεγονότων, όπως για παράδειγμα την Εθνική Αντίσταση 1941-44...»
Γ. Βοϊκλής, Χαραυγή

«... Στο ρέον και τεχνικότατο, από αφηγηματική άποψη, αυτό έργο η συγγραφέας ασχολείται με μνήμες Μικρασιατών προσφύγων... Οι ρεαλιστικές και προσεγμένες περιγραφές λειτουργούν ως τρόποι αποτύπωσης και καταγραφής μιας λαογραφικής πραγματικότητας, της παράδοσης μιας ολόκληρης εποχής, ώστε να αποτελούν πρώτης τάξεως πηγή για τον λαογράφο του μέλλοντος... και είναι σχεδιασμένο για να λειτουργεί σε διάφορα αναγνωστικά και λειτουργικά επίπεδα. Είναι ταυτοχρόνως ευχάριστο, εποικοδομητικό και ωφέλιμο ανάγνωσμα για παιδιά και νέους, λαογραφική καταγραφή και ιστορική μαρτυρία. Μέσα στις σελίδες του η ιστορική πορεία και η παράδοση της Σάμου γνωρίζουν μια εξέχουσα λογοτεχνική μετάπλαση, ώστε να μεταδοθούν στους αναγνώστες φυσικά και αβίαστα, χωρίς ίχνος διδακτισμού ή ηθικολογίας, αφού το βιβλίο αυτό πρωτίστως είναι ένα απολαυστικό λογοτεχνικό έργο... που διαπαιδαγωγεί και φρονηματίζει...»
Μ.Γ. Βαρβούνης, αναπλ. καθηγητής Λαογραφίας Δημοκρίτειου Παν/μίου Θράκης,  Χαραυγή

«Η συγγραφέας έγραψε ένα μυθιστόρημα για την προσφυγιά με σεβασμό στα ανείπωτα και αδιήγητα πάθη των ξεριζωμένων, συμμετοχή αλλά και ματιά ψύχραιμη... Και καλώς τα εκθέτει. Διότι η προσφυγιά, προς Θεού, δεν ήταν ο “συνωστισμός”. Η Μικρασιατική Καταστροφή δεν είχε να κάνει με “τους χιλιάδες ανθρώπους που συνωστίζονταν στο λιμάνι της Σμύρνης”, είχε να κάνει με αίμα και δάκρυ, πόνο και τρόμο, απελπισία και θάνατο... Οι σελίδες είναι γοητευτικές γιατί είναι αληθινές. Και γράφτηκαν από μια δόκιμη συγγραφέα που και γνώσεις έχει, και εμπειρίες, κι έναν ωραίο λόγο, συγκροτημένο και μεστό».

Ελένη Σαραντίτη, Ελευθεροτυπία

«... Όλα γράφονται με ρεαλισμό και μέτρο σε αυτό το θαυμάσιο μυθιστόρημα!»
Μαρίζα Ντεκάστρο, Τα Νέα

«Η γνωστή συγγραφέας ανήκει σ’ εκείνη τη “σχολή” μυθιστοριογραφίας των μεγάλων αφηγήσεων. Ο πολιτισμός των ηρώων της, εγκαθιδρύοντας μια αναγνωστική ιδεολογία, εικονογραφεί χαρακτηριστικά γεγονότα (ολόκληρες εποχές) που αναδύονται και συνομιλούν διαλεκτικά με κάθε εποχή... Η αφηγηματική δεινότητα της συγγραφέως αναδεικνύει ένα συναίσθημα ρέον και μια ρεαλιστική γραφή που εισχωρεί διεισδυτικά στα ιστορικά δρώμενα, δίνοντας ανάγλυφα μια εικονοποιία καθημερινών ανθρώπων κι ένα εμβληματικό και συνάμα απολύτως έμμεσο διδακτικό νόημα αγάπης και ενεργού μνήμης για τη δύσθυμη εποχή μας».
Γιάννης Παπαδάτος, περιοδικό Διαβάζω

«... Οι σκηνές αυτής της μεγάλης τραγωδίας ζωντανεύουν στο μυθιστόρημα με ενάργεια, αντικειμενικότητα και ρεαλισμό, χωρίς βέβαια να διαπιστώνουμε ότι
απουσιάζει η συμμετρία και η θέρμη των αισθημάτων της συγγραφέως, η οποία συνομιλεί με τους νέους θαυμάσια και προβληματίζεται μαζί τους... Πόσο ωραία τα αναπαριστά η συγγραφέας! Λέξεις λίγες, καθαρές, φορτωμένες καημό και ένταση. Και άπειρη φόρτιση μολονότι αποφεύγει τις εκρήξεις....Η Λ.Ψ. μιλά νηφάλια στους νέους, όπως άλλωστε συνηθίζει να μιλά σε όλα της τα έργα...»
Περιοδικό Index

«...Είναι ένα βιβλίο γεμάτο δράση. Δεν σε αφήνει να πλήξεις, πλούσιο σε γεγονότα, πολλές ανατροπές, με τη γνωστή γραφή της συγγραφέως. Διαβάζεται όχι μόνο από εφήβους αλλά και από μεγάλους...»
Νίκη Σαλπαδήμου, περιοδικό Νουμάς