Απόσπασμα
Το τηλεγράφημα του Ζαμπόνι είχε σταλεί μερικές μέρες νωρίτερα, με ημερομηνία 30 Μαρτίου 1943. Ο Μέρτσι το διάβασε γρήγορα, όρθιος μπροστά στο γραφείο. Ο πρόξενος ενημέρωνε την Πρεσβεία ότι, σύμφωνα με τις εντολές του Βερολίνου, αποφασίστηκε η αναβολή της απέλασης των Ελληνοεβραίων, για τους οποίους είχε ήδη δρομολογηθεί η διαδικασία χορήγησης της ιταλικής υπηκοότητας. Στη συνέχεια ζητούσε διευκρινίσεις για τις περιπτώσεις στις οποίες μπορούσαν να χορηγήσουν την υπηκοότητα· ορισμένες υποθέσεις ήταν αμφισβητήσιμες και επιδέχονταν διαφόρων ερμηνειών. Ανέφερε για παράδειγμα την περίπτωση κάποιων Ιταλοεβραίων γυναικών οι οποίες αφού παντρεύτηκαν απέκτησαν στη συνέχεια την ελληνική υπηκοότητα.
Μέχρι εδώ δεν υπήρχε κάτι νεότερο, ο Μέρτσι ήταν πλήρως ενημερωμένος για την κατάσταση και μάλιστα παρακολουθούσε από κοντά όλη τη διαδικασία. Ωστόσο, ένα απόσπασμα του τηλεγραφήματος του κέντρισε αμέσως την προσοχή.
Παρακαλώ ενημερώστε με – ζητούσε ο πρόξενος κλείνοντας το μήνυμά του – όσο το δυνατόν συντομότερα προς δική μου διευκόλυνση, λόγω του κατεπείγοντος της υπόθεσης, εάν παρόμοιες αιτήσεις μπορούν να γίνουν δεκτές, με την κατάθεση των σχετικών δικαιολογητικών, ενεργώντας με μεγάλη γενναιοδωρίακαθώς εναπόκειται στις ανώτερες αρχές το δικαίωμα της ευμενούς απόφασης για κάθε μεμονωμένη περίπτωση· είτε αν πρέπει να ενεργήσω με περιορισμένα κριτήρια,βάσει των περιπτώσεων που προβλέπονται ρητά από την ισχύουσα νομοθεσία.
Ενεργώντας με μεγάλη γενναιοδωρία, αυτή ήταν η έκφραση που τον είχε ξαφνιάσει. Δεν περίμενε να τη συναντήσει σε ένα επίσημο έγγραφο που έστελνε το ίδιο το προξενείο.
Περίληψη
«Μπορούν να μας πάρουν τα πάντα, μα όχι τις αναμνήσεις μας, ούτε και τη λαχτάρα μας να τις αφηγηθούμε, να τις μοιραστούμε μ’ αυτούς που αγαπάμε. Μπορούν να αρπάξουν τις φωτογραφίες μας, να καταστρέψουν τα κάδρα που κεντήσαμε με αγάπη, να κρύψουν τα βιβλία μας, να κλέψουν όλα τα αντικείμενα της ζωής μας, αλλά δεν μπορούν να μας εμποδίσουν να σκεφτόμαστε και να θυμόμαστε, τουλάχιστον όχι όσο είμαστε ζωντανοί…»
Θεσσαλονίκη, 1943. Οι Ες Ες έχουν καταλάβει την πόλη με σκοπό να εξοντώσουν τη μεγάλη και πλούσια εβραϊκή κοινότητα που ζει εκεί εδώ και αιώνες. Στην αρχή τρομοκρατούν, στη συνέχεια εκβιάζουν, και τέλος απελαύνουν ολόκληρες οικογένειες και κλέβουν τις περιουσίες τους. Κι ενώ τα τρένα φεύγουν αδιάκοπα με προορισμό τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Πολωνία, δύο ιστορίες κυλούν παράλληλα…
Η μία είναι η ιστορία της Χάννα και του Γιοσέφ, δύο δεκαπεντάχρονων παιδιών που η τύχη το έφερε να ζήσουν κάτω από τη ίδια στέγη στο γκέτο της Καλαμαριάς, να ερωτευτούν και να προσπαθήσουν να συναρμολογήσουν τον κόσμο τους μέσα στη βία και τη θηριωδία των ναζί. Η άλλη είναι η ιστορία του Ιταλού πρόξενου Γκουέλφο Ζαμπόνι ο οποίος, με τη βοήθεια του λοχαγού Λουτσίλλο Μέρτσι, αγωνίζεται να σώσει όσες περισσότερες ανθρώπινες ζωές μπορεί, μεταφέροντας Ιταλούς (ή δήθεν Ιταλούς) Εβραίους στην Αθήνα.
Ένα συγκλονιστικό ιστορικό μυθιστόρημα που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και μεταφέρει ένα ισχυρό μήνυμα ελπίδας, ανθρωπιάς και έμπρακτης αλληλεγγύης.
Κριτικές
Διάβασε κριτική της Ελένης Κορόβηλα στο bookpress.gr
Χάννα, ένα κορίτσι από τη Θεσσαλονίκη
Η περιγραφή της πρόσληψης του κίτρινου αστεριού από τη 15χρονη Χάννα στο ξεκίνημα της αφήγησης δίνει εξαρχής μια πολύ όμορφη αντίστιξη μεταξύ του κόσμου των παιδιών και της ναζιστικής βαρβαρότητας. «Ποιος θα το 'λεγε ποτέ ότι ένα αστέρι θα μπορούσε να προκαλέσει έτσι ξαφνικά το κλάμα των ανθρώπων;» αναρωτιέται η Χάννα αφού ο τριτοπρόσωπος αφηγητής έχει περιγράψει το εβραϊκό αστέρι ως σύμβολο πίστης, ελπίδας, χαράς.
Σε επτά κεφάλαια, με τα έξι πρώτα να εναλλάσσονται μεταξύ δύο χώρων, του «Γκέτο» και της «Βίλας Όλγα», ενώ το έβδομο να διαδραματίζεται στον «Σταθμό», ο Λουίτζι Μπαλλερίνι ξεδιπλώνει την ιστορία της εκκαθάρισης της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Δυο 15χρονα παιδιά, η Χάννα και ο Γιόσεφ ζουν στο γκέτο της Καλαμαριάς αναζητώντας τρόπους να ξεφύγουν από τη θηριωδία που σταδιακά εξελίσσεται μπροστά στα μάτια τους. Η αφήγηση ξεκινά τον Φεβρουάριο του ' 43 και ολοκληρώνεται το μαύρο καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς. […]
Για ποιο λόγο θα το αγαπήσουν τα παιδιά
Εγκαταλείποντας την παιδική ηλικία και εισερχόμενα στην εφηβεία άλλοτε με ορμή κι άλλοτε με διασταγμό, τα παιδιά γοητεύονται και συγκινούνται από τις αληθινές ιστορίες και ειδικότερα από τα όσα υπέφεραν συνομίλικοί τους. Μαθαίνοντας για τον αφανισμό της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης μέσα από την ιστορία της Χάννα και του Γιοσέφ θα αγαπήσουν το βιβλίο, και ταυτόχρονα θα έρθουν σε επαφή με ένα κομμάτι της ελληνικής ιστορίας που πιθανότατα αγνοούν ακόμη και οι γονείς τους.
Για ποιο λόγο να το επιλέξουν οι γονείς
Η σχεδόν ολοκληρωτική εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, και τα όσα ντροπιαστικά ακολούθησαν, είναι μέρος της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και συζητείται πλέον ανοιχτά, από ιστορικούς και συγγραφείς. Εκτός από το ειδικό ενδιαφέρον που έχει το βιβλίο βοηθώντας τα παιδιά να προσεγγίσουν μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες της Ιστορίας, παγκόσμιας και ελληνικής, το βιβλίο Η Χάννα δεν κλείνει ποτέ τα μάτια δίνει ταυτόχρονα ένα δυνατό παράδειγμα θάρρους, αλληλεγγύης και ανθρωπιάς.
