Περίληψη

Έναν Αύγουστο η χώρα χρεοκοπεί.

Κυβερνώντες και κατέχοντες εγκαταλείπουν γρήγορα τη χώρα και πίσω μένουν οι πολλοί. 

Μέσα σ’ αυτούς κι η Μάρθα, μια δεκαεξάχρονη από τα βόρεια προάστια που, από τη μία μέρα στην άλλη, καλείται να επιβιώσει δίχως σπίτι και δίχως χρήματα σε μια λεηλατημένη Αθήνα η οποία έχει γίνει πεδίο μάχης μεταξύ συμμοριών.

 Δίχως να το καταλάβει, μπαίνει στο στόχαστρο ενός παντοδύναμου υπερπατριώτη και, από τη μία στιγμή στην άλλη, βρίσκεται κατηγορούμενη και στη συνέχεια καταζητούμενη για ένα σωρό εγκλήματα απ’ τα οποία ελάχιστα έχει διαπράξει.

 Στην προσπάθειά της να επιβιώσει, θα συμβιώσει με αγνώστους, θα παραβιάσει σπίτια, θα γνωρίσει συνομηλίκους της που ποτέ ως τότε δεν είχε φανταστεί ότι θα συναναστρεφόταν και, μέσα από μια επώδυνη αλλά απελευθερωτική διαδικασία, θα συνειδητοποιήσει τις αληθινές ανάγκες της αλλά και τη δύναμη του φύλου της.  

Γραμμένο σε τριτοπρόσωπη αφήγηση από έναν αφηγητή-φάντασμα, η ταυτότητα του οποίου θα αποκαλυφθεί στο τέλος με τον πιο αναπάντεχο τρόπο για την ηρωίδα, το μυθιστόρημα πραγματεύεται το ζήτημα της ταυτότητας της ηρωίδας τόσο ως έφηβης όσο και ως γυναίκας.

Μια ιστορία σκληρή, με έντονες συναισθηματικές διακυμάνσεις, με φόντο μια πόλη παραδομένη στην ασυδοσία, που αποτελεί το δεύτερο μέρος της Τριλογίας του Δρόμου, η οποία περιλαμβάνει το Κάπου ν’ ανήκεις (2010) και το Ζωή σαν Ασανσέρ (2012).

Soundtrack

U2 – «The unforgettable fire». Η Μάρθα κοιμάται την πρώτη νύχτα ως φυγάς στην Ακρόπολη. Το τραγούδι που ακούει πριν την πάρει ο ύπνος.
http://www.youtube.com/watch?v=wHa4y0uGKZw

P.J. Harvey – «Reeling». Η Μάρθα ανακαλύπτει την P.J. Harvey και εξηγεί στον Μιχάλη γιατί της αρέσει (ειδικά αυτό το κομμάτι).
http://www.youtube.com/watch?v=DHguC2MVzog

P.J. Harvey – οι πολλές περσόνες της, κάτι που ενθουσιάζει τη Μάρθα.
http://www.youtube.com/watch?v=4-P91yqvmKI&feature=related

Creedence Clearwater Revival – «Suzie Q». Κάποιους στίχους από το τραγούδι βρήκε η Μάρθα σε ραβασάκι που έπεσε από τετράδιο της Ελίνας Ράπη, μαθήτριας Γ΄ Γυμνασίου.
http://www.youtube.com/watch?v=1mxaA-bJ35s

P.J. Harvey – «Who the fuck». Οι στίχοι αποτελούν την εξομολόγηση της Μάρθας προς τον Σίμο.
http://www.youtube.com/watch?v=4sMNfehKGaA

Video

Book trailer για την Τριλογία του Δρόμου.

Η ζωή στην Αθήνα σήμερα μέσα από τη ματιά των νέων. Μια αναδρομή των τελευταίων τριών χρόνων στην πρωτεύουσα. Εξαιρετικό ντοκιμαντέρ

Μάης του ʼ68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης.Το πρώτο από μια σειρά βίντεο για τον Μάη του ʼ68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1.

Χρεοκοπία της Αργεντινής. Δες τι συνέβη στην Αργεντινή το 2001 σε μια παρόμοια κατάσταση με αυτή που περιγράφεται στο βιβλίο.

Το πρώτο μέρος ενός πολύ ενδιαφέορντος ντοκιμαντέρ για τη χρεοκοπία της Αργεντινής από την τηλεοπτική εκπομπή "Εξάντας"

Δες τον συγγραφέα να μιλάει για τις 'Ύαινες

Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

 Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

 Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

Μάης του ’68. Η ιδέα του Μιχάλη περί επανάστασης (μέρος β΄)
βίντεο για τον Μάη του ’68 που προβλήθηκε στη «Θεματική Βραδιά» της ΕΤ1

Κριτικές

«Η έμφαση στην έμφυλη διάσταση και στη γυναικεία ταυτότητα […] οι αμήχανες έως απωθητικές ανδρικές/αγορίστικες φιγούρες δίνουν στο βιβλίο μια ζωτική ειλικρίνεια, μια κριτική αμεσότητα προς ό,τι ζωντανά εξελίσσεται». Η Καθημερινή

«Ο Φίλιππος Μανδηλαράς αφήνει τις ευκολίες της συγγραφής µικρών εικονογραφηµένων βιβλίων και τολµάει να ανοιχτεί στα δύσκολα πεδία της οργάνωσης σύνθετων µυθιστορηµάτων.
»Με το βιβλίο “Κάπου ν’ ανήκεις” έκανε µια τοµή στο έργο του ασχολούµενος µε τη λογοτεχνία για νέους ενηλίκους. Το “Ύαινες” (Εκδ. Πατάκη) είναι ακόµα καλύτερο! Με κοφτή και σκληρή γλώσσα, από την οποία δεν λείπει ωστόσο η ευαισθησία, µπαίνει στην ψυχή των επαναστατηµένων νέων που ζουν την κατάρρευση του κοινωνικού ιστού και καταλήγουν σαρκοβόρα πλάσµατα. Η διάλυση της οικογένειας, η µοναξιά, η ανυπαρξία ή η δυσκολία σύναψης σχέσεων, η καταπάτηση των ονείρων, η απελπισία, τόσα και τόσα θέµατα περνούν µέσα από τις σελίδες και µας παρουσιάζουν την τροµακτική εικόνα µιας κοινωνίας που όλοι απευχόµαστε. Εξαιρετικό µυθιστόρηµα που πολλοί θα εύχονταν να είχαν γράψει!» ΤΑ ΝΕΑ, Μαρίζα Ντεκάστρο, 20-4-2011

[…] Ο συγγραφέας άρχισε να γράφει  το μυθιστόρημα Ύαινες το 2010, και εκδόθηκε το Φεβρουάριο του 2011. Είναι Ιανουάριος του 2013, και μας φαίνεται οικεία αυτή η εικόνα. Όχι δεν είναι προφητεία, ή απαισιοδοξία, απλά ενδεχόμενο. […] Οι Ύαινες είναι το δεύτερο σκέλος  μιας άτυπης τριλογίας που ξεκίνησε με το ''Κάπου να ανήκεις'' και συνεχίζεται με το ''Ζωή σαν ασανσερ''. Η τριλογία κινείται στον άξονα της εφηβείας, της ανακάλυψης του εαυτού, του αυτοπροσδιορισμού και πως η κοινωνία μπορεί να απροσανατολίσει το άτομο, να στρεβλώσει την ''ενηλικίωση'' του προκειμένου να το ένταξει ή καλύτερα να το αφομοιώσει. […] Όταν πιάνω στα χέρια μου βιβλίο του Μανδηλαρά, δεν μπορώ να το αφήσω, πρέπει να το τελειώσω σε μια μέρα. Μέσα στο παλμό της σύγχρονης εποχής γράφει λογοτεχνία για νέους.

http://paramythitis.blogspot.gr/2013/01/blog-post_7897.html

Ο Συγγραφέας αποκαλύπτει

«Οι πρωτόγονοι μιας νέας συνειδητότητας – Μια ματιά στην ελληνική νεολαία τον καιρό της κρίσης»: Άρθρο του Φίλιππου Μανδηλαρά στη γερμανική εφημερίδα Augsburger Allgemeine.

[στα γερμανικά / στα ελληνικά (μτφρ.: Doris Wille)]

Συνέντευξη του Φίλιππου Μανδηλαρά στο διαδικτυακό ροκ περιοδικό Wild Thing Εναλλακτικές Διαδρομές  http://www.wildthing.gr/articlepage.php?AID=1555

[...] Τα βιβλία της τριλογίας ανήκουν στη ρεαλιστική λογοτεχνία. Το μυστικό εδώ (και ειδικά όταν απευθύνεσαι σ' ένα πολύ απαιτητικό κοινό - όπως είναι οι έφηβοι - που διαρκώς ανανεώνεται) είναι ο συγχρονισμός με τον έφηβο της εποχής που γράφεις. Γι' αυτό και η ονομαζόμενη εφηβική λογοτεχνία (ειδικά όταν πρόκειται για έργα ρεαλιστικά) είναι ένα είδος συνολικά θνησιγενές, καθώς πολύ σύντομα το θέμα, η γλώσσα κι ο ρυθμός που έχει ένα κείμενο ξεπερνιούνται και διαβάζεται πλέον σαν ιστορικό κι όχι σύγχρονο. [...] την ονόμασα τριλογία γιατί γράφτηκε και αναφέρεται σε μια πολύ συγκεκριμένη χρονική περίοδο μεγάλων αναταραχών στην ελληνική κοινωνία (2009-2011) η οποία, κατά τη γνώμη μου, έχει τελειώσει. Δεν θέλω να κρίνω αποτελέσματα ούτε να βγάλω συμπεράσματα, αλλά τελείωσε. Το επόμενο βιβλίο θα διαδραματίζεται σε ένα νησί και θα αναφέρεται στο πώς ένας ξένος θα καταφέρει να διαβρώσει αυτό που μέχρι τότε πίστευαν ως αδιάρρηκτο κοινωνικό ιστό, χρησιμοποιώντας κυρίως τους εφήβους ως πιστό στρατό. Εδώ έχουμε ναρκωτικά, trafficking, βία, ρατσισμό και - κυρίως - μεθόδους χειραγώγησης. Τρομακτικό, αλλά έγινε και εξακολουθεί να γίνεται.

Φίλιππος Μανδηλαράς: «Όταν γράφεις για εφήβους, δε χρειάζεται να κρύβεσαι»

19/5/11

Συνέντευξη στη Δέσποινα Σαββοπούλου


Με την επιτακτική ανάγκη των εφήβων... να ανήκουν σε μια κοινωνική ομάδα ασχολείται στα δύο τελευταία του βιβλία ο Φίλιππος Μανδηλαράς. Ο καταξιωμένος συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, τόσο με το Κάπου ν’ ανήκεις όσο και με τις Ύαινες, το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά του για εφήβους, μιλά, μέσα από τα σύγχρονα τοπία που περιγράφει, με σκληρότητα –συχνά και σε ευθεία αντιπαράθεση με μια πραγματικότητα που θυμίζει ζοφερό σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας– για την αναζήτηση της ταυτότητας των έφηβων ηρώων του. Γίνεται ένα με εκείνους, κάνει δυνατές ψυχολογικές περιγραφές και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον των αναγνωστών του.

Πώς συνδέονται τα δύο βιβλία σας Κάπου ν’ ανήκεις και Ύαινες, μια και αποτελούν τα δύο πρώτα σκέλη μιας άτυπης τριλογίας;

Στα δύο αυτά βιβλία οι ήρωες είναι διαφορετικοί, αλλά το περιβάλλον (αστικό), η χρονική στιγμή (σήμερα) και η θεματική (η αναζήτηση της ταυτότητας των έφηβων ηρώων) είναι παρόμοιες. Γι’ αυτόν τον λόγο σκέφτηκα πως θα ήταν καλό να τα εντάξω σε μια άτυπη τριλογία, που εκφράζεται από τον τίτλο του πρώτου βιβλίου (Κάπου ν’ ανήκεις), καθώς τόσο ο ήρωας του πρώτου βιβλίου όσο και η ηρωίδα στις Ύαινες, αλλά και οι ήρωες στο επόμενο, άτιτλο ακόμα, μυθιστόρημα, βρίσκονται στην αναζήτηση μιας κοινωνικής ομάδας, όπου θα αισθανθούν βολικά, ώστε να νιώσουν κι αυτοί ότι «κάπου ανήκουν».

Τι μηνύματα θέλατε να δώσετε στο αναγνωστικό κοινό μέσω του βιβλίου σας;

Κανένα απολύτως. Έτσι κι αλλιώς, θεωρώ ότι ο κάθε αναγνώστης παίρνει από το μυθιστόρημα αυτό που ο ίδιος θέλει –ή μπορεί– τη συγκεκριμένη στιγμή που το διαβάζει – αυτή, άλλωστε, είναι και η γοητεία του μέσου. Το πιο πιθανό, πάντως, είναι ότι ο κάθε αναγνώστης θα ερμηνεύσει αυτά που θα διαβάσει ανάλογα με το πόσο βαθιά θα θελήσει να μπει στην ιστορία. Είναι επιλογή του και ποτέ δε διανοήθηκα να τον καθοδηγήσω στις δικές μου ερμηνείες, οι οποίες, άλλωστε, είναι πάντοτε μεταγενέστερες της γραφής του μυθιστορήματος και, ως δημιουργός του, προτιμώ να μην εμπλέκομαι σε αυτές.

Η ιστορία ξεκινά σε μια χώρα που χρεοκοπεί. Πώς σας έχει επηρεάσει στη συγγραφή η οικονομική κρίση που βιώνουμε στην Ελλάδα;

Η ιδέα για το μυθιστόρημα βασίστηκε σε μια πολύ απλή υπόθεση που όλοι, λίγο πολύ, κάνουμε: τι θα συμβεί στη χώρα μας σε περίπτωση που κηρυχθεί χρεοκοπία; Από εκεί και πέρα, και καθώς την ηρωίδα την είχα από καιρό σχηματίσει στο μυαλό μου, δε χρειάστηκε παρά να την εντάξω στο ζοφερό αυτό περιβάλλον. Η εικόνα της Ελλάδας που βγαίνει από το μυθιστόρημα είναι, κατά τη γνώμη μου, το φυσικό επακόλουθο της ηθικής κατάπτωσης μέσα στην οποία ζούμε. Απλώς εδώ όλα μηδενίζονται, με συνέπεια την απελευθέρωση των βασικών ενστίκτων του κάθε ατόμου, δίχως καμιά κοινωνική ή άλλη αναστολή.

Αυτή τη φορά η βασική ηρωίδα σας είναι μια κοπέλα. Πώς είναι να προσπαθείτε να μπείτε στη γυναικεία ψυχολογία για να γράψετε; Ποιες δυσκολίες υπάρχουν και σε ποιες σχέσεις σας με γυναίκες ανατρέξατε προκειμένου να γράψετε;

Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, μου είναι πιο εύκολο να δημιουργώ γυναικείους χαρακτήρες παρά ανδρικούς. Ίσως γιατί μεγάλωσα σε μια οικογένεια με τέσσερις γυναικείες φιγούρες δίπλα μου κι έναν πατέρα αρκετά απομακρυσμένο λόγω εργασιακών υποχρεώσεων, γεγονός που με υποχρέωσε να συναναστρέφομαι διαρκώς με γυναίκες. Επιπλέον, δουλεύοντας γυναικείες μορφές στα μυθιστορήματά μου, προσπαθώ να εξερευνήσω το γυναικείο φύλο και να το κατανοήσω ίσως. Και, σίγουρα, οι γυναικείες μορφές μού είναι πολύ πιο θελκτικές, με όποιον τρόπο κι αν τις παρουσιάζω σε κάθε μυθιστόρημα.

Όταν γράφετε, έχετε στο μυαλό σας μια συγκεκριμένη ηλικία ή, όταν απευθύνεστε σε εφήβους, γράφετε, κατά κάποιον τρόπο, και για ενήλικες;

Κάθε φορά που γράφω έχω στο μυαλό μου τον αναγνώστη του βιβλίου και προσαρμόζω τον λόγο αλλά και τους τρόπους μου ανάλογα με τις απαιτήσεις του. Όταν, λοιπόν, γράφω για εφήβους κι έχω έφηβους ήρωες, γνωρίζω σε ποιον μιλάω και πώς μιλάω. Οι απαιτήσεις ενός εφηβικού μυθιστορήματος είναι ακριβώς ίδιες με αυτές ενός μυθιστορήματος για ενήλικες, καθώς ο συγγραφέας δε χρειάζεται πια να κρύβει πράγματα –όπως συμβαίνει κατεξοχήν στο μυθιστόρημα για παιδιά– ούτε να αυτολογοκρίνεται. Κι ένα εφηβικό μυθιστόρημα είναι πετυχημένο αν καταφέρει να μιλήσει στον έφηβο αναγνώστη –όχι μόνο λόγω της θεματολογίας του, φυσικά– αλλά και να γνωρίσει στον ενήλικο αναγνώστη τον έφηβο του 2011.

Η λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους σε ποια κατάσταση είναι σήμερα;

Όσο εκδίδονται βιβλία γι’ αυτές τις ηλικίες που θέτουν ειλικρινείς προβληματισμούς στους αναγνώστες τους, δίχως να προσπαθούν να διδάξουν, κι όσο οι συγγραφείς πειραματίζονται με το υλικό τους και τη φόρμα, δίχως να ξεχνούν ούτε στιγμή σε ποιον απευθύνονται, τότε η λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους θα εξακολουθεί να εξελίσσεται. Ευτυχώς, διαβάζω αρκετά βιβλία τον τελευταίο καιρό που πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις.