Περίληψη

«Έχω έναν πατέρα κλεισμένο μέσα σ’ ένα κουτί από παπούτσια και μια μητέρα που παλεύει να τα βγάλει πέρα απέναντι σε μια αχόρταγη ραπτομηχανή...»

Οχ, βάσανα! Ο Τζος Στίβενσον είναι μόλις δεκατριών ετών. Οι γονείς του είναι χωρισμένοι και ο πατέρας του είναι ναυτικός, με αποτέλεσμα να μην τον πολυβλέπει ο Τζος και να του λείπει πολύ (το κουτί παπουτσιών). Τα λεφτά είναι λίγα με έναν μόνο γονιό στο σπίτι και η μητέρα του κάνει πολλές δουλειές, κάποιες από τις οποίες στο σπίτι (η ραπτομηχανή). Στο σχολείο ο Τζος βρίσκεται κάπου στη μέση: δεν είναι ούτε έξυπνος ούτε χαζός, ούτε αθληταράς αλλά ούτε και σπασίκλας. Αυτός και ο καλύτερός του φίλος είναι φανατικοί της φυσικής ιστορίας και περνάνε πάρα πολύ χρόνο παρακολουθώντας ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση ή σχεδιάζοντας δικά τους βιβλία.

Αλλά τα δέκατα τρίτα γενέθλια του Τζος σηματοδοτούν πολλές αλλαγές: ο πατέρας του δεν τον παίρνει τηλέφωνο, αλλά του στέλνει ένα ταριχευμένο πουλί για δώρο – μια ενοχλητική μεταφορά· η δεκαεφτάχρονη ξαδέλφη του έρχεται να μείνει στο σπίτι τους και κουβαλάει μαζί της μία επαναστατική εφηβική σεξουαλικότητα· και, το πιο τρομακτικό απ’ όλα, ο Τζος αρχίζει να βγάζει τρίχες σε πρωτόγνωρα σημεία.

Τι κάνεις όταν όλα γύρω σου πάνε κατά διαόλου;

Στο Ψάρι στον ουρανό ο πολυτάλαντος Έρλινγκς ανιχνεύει τον εσωτερικό κόσμο του έφηβου πρωταγωνιστή του και μιλάει για την πρόκληση ενός ταξιδιού που συνεχώς αλλάζει προορισμό καθώς ο ήρωας περνά από την εφηβεία προς την ενηλικίωση.

Soundtrack

άκου

δυο τραγούδια των Beatles που αναφέρονται στο βιβλίο:

Love me do

http://www.dailymotion.com/video/x6szez_the-beatles-love-me-do-live_music

You got to hide your love away

http://www.youtube.com/watch?v=jz7IjXu0DfQ

ένα τραγούδι των Sugarcubes, του συγκροτήματος που ίδρυσε το 1986 ο συγγραφέας με την Μπγιορκ.

http://www.youtube.com/watch?v=noXYiNo5TOo&NR=1

Κριτικές

[…] Αλυσιδωτές αντιδράσεις μέσα στο σώμα του εφήβου ενεργοποιούν συμπεριφορές που άλλοτε τον εκθέτουν, άλλοτε τον απελευθερώνουν, άλλοτε οδηγούν σε συγκρούσεις. Στο μυθιστόρημα του Ισλανδού Έρλινγκς η είσοδος στην εφηβεία παρουσιάζεται ως μια περιπετειώδης κατάσταση εσωτερικών εκρήξεων και αναπάντεχων εξελίξεων. […] Το πνευματώδες και αρκετά επεξεργασμένο ύφος της αφήγησης, ωστόσο, είναι τέτοιο που αν και κάνει την ανάγνωση απολαυστική αποστερεί από το κείμενο την αναμενόμενη εφηβική αφέλεια – στιγμές στιγμές μοιάζει φορτισμένο με την εκ των υστέρων γνώση του ενήλικα. […] Απευθύνεται σε όλους τους εφήβους που αν και ουρλιάζουν πως θέλουν απλώς να μείνουν μόνοι, στην πραγματικότητα θέλουν όσο τίποτα κάποιον για να μιλήσουν. […] Κατά την περίοδο της εφηβείας οτιδήποτε κάνουν τα αγόρια ή τα κορίτσια έχει τη μορφή μιας δήλωσης. Το αν διαβάζουν ή ακόμη περισσότερο αν δεν διαβάζουν είναι μια δήλωση με πολύ ισχυρό νόημα. Επιλέγοντας λοιπόν να διαβάσουν το Ψάρι στον ουρανό θα έχουν την ικανοποίηση μιας δήλωσης της επιθυμίας τους να επικοινωνήσουν με τους δικούς τους όρους. Τα αγόρια θα βρουν ίσως έναν εκφραστή στον 13χρονο ήρωα ή θα συναντήσουν έναν συνομήλικο που στροβιλίζεται στην ίδια δίνη. Τα κορίτσια, επιπλέον, θα λύσουν κάποιες απορίες τους για το τι στο καλό γίνεται μέσα στα κεφάλια των αγοριών. […]

της Ελένης Κορόβηλα http://www.bookpress.gr/stiles/eleni-korobila/psari-ston-ourano

Το βιβλίο του Έρλινγκς είναι από τα καλύτερα εφηβικά μυθιστορήματα που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια. [...] Είναι πολύ επιτυχής η επινόηση του δεύτερου εαυτού, αυτού που αφήνει πίσω ο ήρωας και του πραγματικού, εκείνου πού γίνεται έφηβος («Αυτός είναι το αγόρι που έπεσε για ύπνο το βράδυ πριν από τα δέκατα τρίτα γενέθλιά μου, αλλά εγώ είμαι εκείνος που ξύπνησε την επόμενη μέρα»). [...] Κατά την άποψή μου, η κορυφαία στιγμή στο βιβλίο και η πιο «διδακτική» είναι όταν ο ήρωας καταλαβαίνει ότι: «Είμαι μοναδικός, δε μοιάζω με κανέναν άλλο, είμαι τέλειος όπως είμαι. Ό, τι και να σκέφτονται οι άλλοι δε με απασχολεί πια». [...] Το βιβλίο είναι κατάλληλο για αγόρια και κορίτσια στην εφηβική ηλικία καθώς απο-ενοχοποιεί τις δυσκολίες της ηλικίας και είναι καλή λογοτεχνία. Οι γονείς των εφήβων δεν θα έχαναν να το διαβάσουν καθώς αποτελεί έναν καλό σύντροφο στο επίπονο έργο τους, το οποίο, φευ, ό, τι και να κάνουν θα είναι γεμάτο «λάθη». [...]

Ελένη Χοντολίδου http://www.oanagnostis.gr/%CE%B7-%CE%B4%CF%85%CF%83%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CE%BD%CE%B1-%CE%B3%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%AD%CF%86%CE%B7%CE%B2%CE%BF%CF%82/

«Εξαιρετικό! Έντιμο και ασυμβίβαστο στην αντιμετώπιση της σεξουαλικότητας, των σχολικών νταήδων, του σκασιαρχείου και της διαλυμένης οικογένειας. Αλλά αυτό που καταφέρνει καλύτερα αυτό το βιβλίο είναι η εξερεύνηση της έννοιας της ταυτότητας και του πόσο δύσκολο είναι να βρει κανείς τη δική του περνώντας από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση». The Bookbag

«Ανάμεσα σε όλα τα πρόσφατα μυθιστορήματα ενηλικίωσης το Ψάρι στον ουρανό κατέχει σίγουρα ξεχωριστή θέση. Είναι γραμμένο με χιούμορ αλλά και κατανόηση, και περιγράφει ένα ανοίκειο περιβάλλον – πρόκειται για εφηβική λογοτεχνία στα καλύτερά της». Nick Tucker, ακαδημαϊκός – κριτικός – συγγραφέας

«Ένα έξοχο μυθιστόρημα». Outside In: Children's Books in Translation

«Ένα θαυμάσιο μυθιστόρημα ενηλικίωσης με το οποίο θα ταυτιστεί κάθε έφηβος και θα βοηθήσει κάθε έφηβη να λύσει πολλά μυστήρια». LoveReading4Kids

«Ο Έρλινγκς έγραψε την ιστορία του με κατανόηση, χιούμορ και ευαισθησία και της έδωσε τη φωνή ενός ιδιαίτερα αξιαγάπητου έφηβου». The School Librarian

«Τι σημαίνει να είσαι έφηβος; Ιδιαίτερα όταν είσαι λίγο ξεχωριστός: όταν αγαπάς δηλαδή τα βιβλία και όχι τα σπορ, όταν σου αρέσει να βλέπεις το Νational Geographic αντί να παρακολουθείς αγώνες ποδοσφαίρου, όταν γράφεις ποιήματα αντί να τσακώνεσαι με τους συμμαθητές σου; Τι σημαίνει να μεγαλώνεις χωρίς πατέρα και χωρίς πολλά χρήματα; Να έχει ο καλύτερός σου φίλος έναν πατέρα και μια οικογένεια που θα ήθελες πολύ να “δανειστείς” έστω και για λίγο; Τι σημαίνει να ανακαλύπτεις το σώμα σου και τις δυνατότητές του; Να βλέπεις ότι τα κορίτσια συμπεριφέρονται σαν να γνωρίζουν τα μυστικά της ζωής; Τι σημαίνει να είσαι ερωτευμένος με το πιο ωραίο και το πιο δημοφιλές κορίτσι στην τάξη όταν εσύ δεν είσαι ούτε το ένα ούτε το άλλο; Τι σημαίνει να αισθάνεσαι σαν ψάρι έξω απ’ το νερό, σαν ψάρι στον ουρανό;

   »Το ταξίδι απ’ την παιδική ηλικία στην εφηβεία κι από κει στο μαύρο δάσος της ενηλικίωσης μπορεί να είναι σαν βουτιά σε βαθιά και άγρια νερά. Ειδικά όταν είσαι τόσο ευαίσθητος, που αρχίζεις να αναρωτιέσαι από νωρίς ποιο είναι το νόημα της ζωής. Ειδικά όταν πιστεύεις ότι ο κόσμος εκεί έξω είναι κρύος και σκοτεινός.

   »Ο συγγραφέας με χιούμορ αλλά και συγκίνηση περιγράφει τη ζωή στην εφηβεία σαν ένα συναρπαστικό ταξίδι ακόμα κι όταν τα τοπία αλλάζουν γρήγορα και οι συνθήκες γίνονται δύσκολες. Μιλάει για τα “ναι” και τα “όχι” που μπορούν να δώσουν λύσεις. Και περιγράφει τη ζωή από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση όχι σαν ένα ταξίδι σ’ έναν ίσιο δρόμο αλλά σαν ένα κυκλικό ταξίδι: μεγαλώνοντας δεν παύεις να είσαι παιδί – απλώς γίνεσαι καλύτερο και πιο υπεύθυνο παιδί».

Αργυρώ Πιπίνη, μεταφράστρια του βιβλίου