Απόσπασμα
«Παλιά, όταν περνούσε το τρένο, χαιρετούσα. Τώρα όχι. Το ’κοψα. Μου λείπει ο ενθουσιασμός και μου περισσεύει η θλίψη».
Περίληψη
«Παλιά, όταν περνούσε το τρένο, χαιρετούσα. Τώρα όχι. Το ’κοψα. Μου λείπει ο ενθουσιασμός και μου περισσεύει η θλίψη» παραδέχεται η δεκαεξάχρονη Νεφέλη. Και πηγαινοέρχεται «σαν υβρίδιο προγραμματισμένο» σχολείο-σπίτι-φροντιστήριο γυρεύοντας να αυτοπροσδιοριστεί. Ζωή σαν σκόρπια κομμάτια παζλ ή σαν σημειώσεις σε σκόρπιες σελίδες. Αδερφικές κόντρες, φιλία, προδοσία, έρωτας, η ανάγκη να οραματιστείς ένα μέλλον που «δεν το θεωρείς ακριβώς προσωπική σου υπόθεση».
Τι κι αν είναι άνοιξη; Όλα γύρω και μέσα της καταρρέουν∙ κι αυτή η ανάγκη της να οραματιστεί κάτι καλύτερο πρέπει να μείνει ζωντανή, παρόλο που «έτσι ξαφνικά σαν να συνειδητοποιώ ότι η λέξη “μέλλον” δεν ξέρω ακριβώς τι σημαίνει για μένα».
Αλλά, που να πάρει, όσο κι αν ο κόσμος είναι σκατά, η ζωή είναι όμορφη. Δεν μπορεί, κάτι πρέπει να υπάρχει που να μπορεί να εμπνεύσει…
Και να που έρχονται αναπάντεχα η μουσική και η ποίηση για να φωτίσουν ακόμη και την πιο άχαρη ή σκληρή ζωή. Για να αντέξεις… για να ελπίζεις... για να φτιάξεις το δικό σου παραμύθι και να πιστέψεις σ’ αυτό… για να ταξιδέψεις σαν σύννεφο… για να ονειρευτείς και να έχεις δικαίωμα σε μια ζωή καταδικιά σου «με αξιοπρέπεια και λίγη ομορφιά».
Αν η νεαρή Νεφέλη ήταν συγγραφέας, το βιβλίο αυτό θα μπορούσε να το είχε γράψει εκείνη.
Σχετικές πληροφορίες
Να πώς περιγράφει ο Ρουσσό στο αυτοβιογραφικό έργο του «Confessions» («Εξομολογήσεις») τα κορίτσια που έπαιζαν μουσική στο Ορφανοτροφείο της Πιετά στη Βενετία του 18ου αιώνα:
Μια μουσική ανώτερη, κατά την άποψή μου, κι η οποία δεν είχε παρόμοιά της σ’ ολόκληρη την Ιταλία, ήταν η μουσική των «Σκουόλε» (Σχολών). Τα «Σκουόλε» ήταν φιλανθρωπικά ιδρύματα, με σκοπό την εκπαίδευση άπορων κοριτσιών. […] Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν τα σιδερένια κάγκελα, από τα οποία τίποτε δεν ξέφευγε παρά μόνο ήχοι, και τα οποία απέκρυβαν από μένα εκείνους τους άξιους αγγέλους. Δεν μιλούσα πια για τίποτε άλλο. Μια μέρα μίλησα γι’ αυτό στον Λε Μπλοντ κι εκείνος μου είπε: «Αφού έχεις τέτοια επιθυμία να δεις εκείνα τα κορίτσια, είναι εύκολο να την ικανοποιήσουμε. Είμαι ένας από τους διαχειριστές του ιδρύματος, κι έτσι θα κανονίσω να γευματίσεις μαζί τους». Δεν τον άφησα σε ησυχία μέχρι να πραγματοποιήσει την υπόσχεσή του. Καθώς έμπαινα στο σαλόνι, όπου και βρίσκονταν εκείνες οι κοπέλες που τόσο αγωνιούσα να δω, ένιωσα ένα τρέμουλο αγάπης που παρόμοιό του δεν είχα ποτέ ως τότε νιώσει. Ο κύριος Λε Μπλοντ μου τις παρουσίασε, τη μια μετά την άλλη, εκείνες τις διάσημες τραγουδίστριες, τις οποίες και γνώριζα μόνο από το όνομα και τη φωνή τους. Από δω η Σοφία – ήταν απαίσια. Η Καττίνα – ήταν μονόφθαλμη. Η Μπεττίνα – παραμορφωμένη από την ανεμοβλογιά. Μονάχα μία από αυτές ήταν χωρίς κάποιο εμφανές ελάττωμα. Ο Λε Μπλοντ γέλασε με την έκπληξή μου. Μόνο δυο τρεις κάπως υποφερτές∙ αλλά αυτές δεν τραγουδούσαν παρά μόνο στα χορωδιακά. Ήμουν σχεδόν σε απόγνωση. […] Κι όμως, σκέφθηκα, δεν μπορούν να τραγουδούν με αυτό τον τρόπο χωρίς να είναι έξυπνες ή ευαίσθητες∙ σίγουρα είναι και τα δυο. Τελικά, ο τρόπος που τις έβλεπα πια άλλαξε σε τέτοιο βαθμό που έφυγα από εκεί σχεδόν ερωτευμένος με κάθε ένα από εκείνα τα άσχημα πρόσωπα. […] Θεωρούσα ακόμη το τραγούδι τους απολαυστικό. Κι οι φωνές τους στόλιζαν με τέτοιον τρόπο τα πρόσωπά τους, που, σε πείσμα των όσων είχαν δει τα μάτια μου, εγώ συνέχιζα να τις θεωρώ πανέμορφες.
Soundtrack
Χρήστος Αλεξόπουλος, «Ο χρόνος μου τελειώνει», Παραπούνες και Τριαφύνταλλα – Η Νεφέλη πηγαινοέρχεται σ’ αυτό που είναι η ζωή της.
http://www.youtube.com/watch?v=WsMbUaSXzJs
Vivaldi Double Cello Concerto – Το «παραμύθι» για τα φυλακισμένα κορίτσια του ορφανοτροφείου της Πιετά στη Βενετία
http://www.youtube.com/watch?v=hNA2_4QBtTw&feature=related
Radiohead, «Exit music for a film», OK Computer – Μετά το πάρτι της «Νεφέλης Νο 3»/ Οικογενειακές στιγμές/ Στο μπατσικό: «Ξυπνήστε όλοι εσείς που κοιμάστε φοβισμένοι τον ύπνο του δήθεν δικαίου!»
http://www.youtube.com/watch?v=RByvzmmEFiQ
Μαρία Νεφέλη, Οδυσσέας Ελύτης, ερμηνεία: Τ. Τσανακλίδου και Γ. Μπέζος –«Μαγικές» αναγνώσεις – στο νοσοκομείο και μετά.
http://www.youtube.com/watch?v=qRWFa7nguE0
ZAZ, «Je veux» – Η Νεφέλη… σκέφτεται, ελπίζει, ονειρεύεται, επιθυμεί… χορεύει στη δική της πραγματικότητα.
Video
Όνειρα υπό κατάληψη, Λουκάς Λελόβας, 2ο Λύκειο Πρέβεζας – Ένα ταινιάκι για την υπερβολική πίεση που δέχονται οι έφηβοι στη σημερινή εποχή, δημιουργία εφήβων. Απέσπασε ειδική μνεία στη 12η διοργάνωση του Camera Zizanio (στο ελληνικό τμήμα).
Μη φοβάσαι, μίλα! – ακόμα ένα ταινιάκι δημιουργία παιδιών του 132ου Δημοτικού Σχολείου της Αθήνας. Βραβείο Συνηγόρου του Παιδιού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους 2011 – ελληνικό διαγωνιστικό τμήμα της Camera Zizanio.
ZAZ, «Je veux» – Η Νεφέλη… σκέφτεται, ελπίζει, ονειρεύεται, επιθυμεί… χορεύει στη δική της πραγματικότητα.
Μαρία Νεφέλη, Οδυσσέας Ελύτης, ερμηνεία: Τ. Τσανακλίδου και Γ. Μπέζος –«Μαγικές» αναγνώσεις – στο νοσοκομείο και μετά.
Radiohead, «Exit music for a film», OK Computer – Μετά το πάρτι της «Νεφέλης Νο 3»/ Οικογενειακές στιγμές/ Στο μπατσικό: «Ξυπνήστε όλοι εσείς που κοιμάστε φοβισμένοι τον ύπνο του δήθεν δικαίου!»
Vivaldi Double Cello Concerto – Το «παραμύθι» για τα φυλακισμένα κορίτσια του ορφανοτροφείου της Πιετά στη Βενετία.
Χρήστος Αλεξόπουλος, «Ο χρόνος μου τελειώνει», Παραπούνες και Τριαφύνταλλα – Η Νεφέλη πηγαινοέρχεται σ’ αυτό που είναι η ζωή της.
Κριτικές
Λυρισμός και νεύρο: έτσι θα απέδιδε κανείς συνοπτικά το ιδιοσυγκρασιακό στίγμα της Αγγελικής Δαρλάση, η οποία, μέσα στη διετία 2012-2013, εισέφερε στη λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους δύο νέα βιβλία ατόφιας συγκίνησης και ανεπτυγμένης τεχνικής. [...] Η Δαρλάση, αντίθετα από ό,τι διδασκόμαστε στο κονσερβοποιημένο ελληνικό σχολείο, είναι από τους συγγραφείς που ξέρουν να αφήνουν ανοιχτό, σαν μεγάλο ανησυχητικό ερώτημα και σαν πρόκληση, το τέλος των ιστοριών της. Η επιθυμία της έφηβης να συμφιλιωθεί με όλους και με όλα είναι η ελπίδα –αλλά όχι η βεβαιότητα!– μιας θετικής έκβασης. Τα συναισθήματα εκλύονται πλούσια, ευεργετικά για τις απαραίτητες ταυτίσεις, αλλά και σφιχτοδεμένα, με ένα κοφτό, νευρικό τέμπο που θα κερδίσει το εφηβικό κοινό. [...]
Δύο βιβλία, μέσα στη διετία 2012-2013, της Αγγελικής Δαρλάση γεμάτα συναισθήματα και εφηβικές ανησυχίες της Μαρίας Τοπάλη: «Κλείνοντας το μάτι στα παιδιά»
[...] Η Νεφέλη είναι μια θυμωμένη, απογοητευμένη, απηυδισμένη με όσα συμβαίνουν σπίτι της και στη ζωή της έφηβη. Ο θυμός έχει αιτία. Καθώς ξετυλίγει το νήμα της αφήγησής της, μέσα από το ημερολόγιό της, η Νεφέλη ανατέμνει μια όψη της νεοελληνικής κοινωνίας πολύ γνώριμη. Μια όψη που όλοι έβλεπαν, κανείς δε μιλούσε γι αυτή, αναδείχτηκε όμως σε όλη της τη κούφια μεγαλοπρέπεια τα τελευταία χρόνια, μέσα από τον προβολέα που ονομάσαμε «κρίση». Η φρέσκια, καθαρή, και αιχμηρή σα λεπίδα ματιά της Νεφέλης δεν αφήνει τίποτα να πέσει κάτω. Δεν κρύβει κάτω από το χαλί καμία πτυχή της επιφανειακής «lifestyle» ζωής της οικογένειάς της και του κύκλου της. [...] Χάρη στα ημερολόγια της Νεφέλης έχουμε μια καυστική ανατομία της κοινωνίας του lifestyle εξαιρετικά δυνατή γιατί αφορά τον πόνο και το αδιέξοδο που προκάλεσε η πιο ζοφερή πτυχή της στα παιδιά της. Τόσες σκέψεις γεννά αυτό το βιβλίο, σκέψεις επίκαιρες και διαχρονικές: κι αν η Νεφέλη δε διέθετε αυτό το απόθεμα ευαισθησίας και διάθεσης για κάτι φρέσκο και αληθινό; Αν η οργή και το αδιέξοδο οδηγούσε σε διάθεση για βία; Μήπως δε συνέβη σε κάποια παιδιά αυτό; Πόση κριτική αντέχει να κάνει ένα παιδί στην οικογένειά του χωρίς να διαλυθεί το ίδιο; Τα πρότυπα καταρρέουν στην εφηβεία, έτσι κι αλλιώς. Η αμφισβήτηση των οικείων είναι απαραίτητη για να διαμορφώσεις τη δική σου ταυτότητα. Αλλά είναι άλλο να αμφισβητείς γονείς με αξίες κι άλλο να βλέπεις πως «ο βασιλιάς είναι γυμνός» εντός του. [...]
Κριτική της Ελένης Σβορώνου στο «oanagnostis»
[...] Η Αγγελική Δαρλάση με το νεανικό βιβλίο στήνει ένα ρεαλιστικό στόρι με αληθινούς ήρωες . Η συγγραφέας από τις πρώτες κιόλας σελίδες καταφέρνει να περάσει στο εφηβικό της μυθιστόρημα τις δυσκολίες της Νεφέλης, της ηρωίδας, αλλά και του περίγυρού της. Φιλία, υποκρισία, έρωτας, βία, προδοσία αναδεικνύονται με μαεστρία., μια ενδιαφέρουσα και πολύ σημερινή ιστορία. Σπουδαία και γρήγορη γραφή. Ενδιαφέρουσα πλοκή. Η τεχνική της συγγραφέως ιδιαίτερη, η ηρωίδα της αληθινή και ζωντανή μέσα στις σελίδες του βιβλίου. Ένα βιβλίο που θα παραμείνει στη λογοτεχνία.
Πηγή: «Kosvoice» Παραμυθένιες βόλτες: Με λένε… Σύννεφο
Ο Συγγραφέας αποκαλύπτει
Συνήθως την άνοιξη ξεκαθαρίζω το γραφείο μου. Ξεσκαρτάρω χαρτιά, σημειώσεις. Τακτοποιώ βιβλία στα ράφια τους. Έτσι και την άνοιξη του 2011.
Κι εκεί μέσα σ’ ένα κουτί, βρήκα ένα μαύρο σημειωματάριο. Σε μια μικρή διακριτική φωτογραφία, μάλλον των αρχών του 20ού αιώνα, ένα κοριτσάκι πόζαρε ναζιάρικα. Ήξερα τι είχε μέσα το σημειωματάριο… χρόνια δεν το είχα ανοίξει. Σημειώσεις ενός κοριτσιού εκεί γύρω στα 16. Όχι ημερολόγιο. Σημειώσεις. Δειλά στην αρχή άρχισα να διαβάζω… κι έτσι ξανάζησα πως είναι να είσαι 16 χρονών και να αισθάνεσαι χαμένος.
Κάπως έτσι ξαναθυμήθηκα ότι εμένα στη δύσκολη εφηβεία μου με έσωσε κυριολεκτικά η απόφασή μου να αθετήσω συμβουλές και να συνεχίσω να διαβάζω λογοτεχνία∙ πεζογραφία και ποίηση. Κι έτσι μπορούσα αν κι εγκλωβισμένη στην άχαρη ζωή μιας μαθήτριας, να ταξιδεύω. Χάρη στον Μαρκές, τον Τσέχοφ, τον Ελύτη, το Λειβαδίτη (για να αναφέρω τα μεγάλα κολλήματα εκείνης της εποχής).
- Και από όλη εκείνη την περίοδο, σχεδόν μαγικά, ξεχώρισε η Μαρία Νεφέλη.
Κι ένιωσα πως αν κι οι εποχές αλλάζουν, όμως εκείνη η ανάγκη να είσαι, να ζήσεις ως 16 χρονών, και να ονειρευτείς μια ζωή δικιά σου μάλλον παραμένει η ίδια.
Κι έπειτα ήταν κι εκείνο το γράμμα στο περιοδικό Schooligans. Κι η εξομολόγηση της Καλλιρρόης να ζήσει το όνειρό της – σ’ εκείνο στο καφέ στον Κεραμεικό. Τα όνειρα στα οποία με άφησαν να τρυπώσω για λίγο όλα εκείνα τα Ζιζάνια που συναντώ εδώ κι έξι χρόνια στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για παιδιά και νέους… Η λαχτάρα κι η ελπίδα στα πρόσωπά τους. Η συγκίνηση και η αγωνία των παιδιών στο Γυμνάσιο στο Πελόπιο, τα χαμόγελα κάποιων άλλων στο 1ο γυμνάσιο στην Κω.
Και κάπως έτσι … θέλησα να ξαναγίνω 16 χρονών στο σήμερα. Σε μια Ελλάδα που (όπως πάντα;) μας πληγώνει. Αλλά το να είσαι 16 σού συμβαίνει μια φορά στη ζωή σου. Κι όσο κι αν στιγμές σε πονάει ή μοιάζει αφόρητο… παραμένει ανεπανάληπτα όμορφο.
Κι έτσι αποφάσισα ν’ ακούσω τη 16χρονη Νεφέλη να μου διηγείται. Εγώ κρατούσα σημειώσεις…
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΡΩΤΑ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΑΠΑΝΤΑ
Η Αγγελική Δαρλάση στην Έλενα Αρτζανίδου: «Με θυμώνει η νοοτροπία των προηγούμενων γενιών»
Συνέντευξη της Αγγελικής Δαρλάση στην εφημερίδα Τόλμη της Θράκης.
Σχόλια