Περίληψη

ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ Εφηβικού-Νεανικού Λογοτεχνικού Βιβλίου

 Μια σύγχρονη ιστορία σ’ ένα χωριό ασάλευτο πάνω στα βράχια, στη σκιά του βουνού. Πέρα μακριά, το πέλαγος.

 Παλιά τον τόπο τον κατοικούσαν άνθρωποι που εξηγούσαν τα ανεξήγητα και προέβλεπαν τα μελλούμενα. Τώρα οι νεότεροι τα έχουν ξεχάσει, αλλά αγαπούν την απομόνωση του χωριού τους.

Σε αυτή την κλειστή κοινωνία επιστρέφει η Βιολέτα, ηλικιωμένη γυναίκα πια, μετά από χρόνια απουσίας. Το σπίτι της ένα χάλασμα στην άκρη του χωριού. Καλύτερα γιατί όλοι, γνωρίζοντας τη σκοτεινή της μοίρα, την αποφεύγουν.

Μέχρι που γίνεται το ανεξήγητο: εξαφανίζονται τα τάματα, τα ασημένια καράβια της εκκλησίας τους, κι οι υποψίες βαραίνουν τη Βιολέτα.

Ο Σίμος, ένα νέο παιδί, μεγαλωμένο με τους θρύλους του τόπου του και τα παραμύθια των παλιών, θα είναι ο μόνος που θα πιστέψει στην αθωότητά της. Κι είναι ο μόνος που θα τολμήσει να τα βάλει με τους φίλους του που οργανώνουν ολόκληρη συνωμοσία για να αποκαλύψουν το αληθινό πρόσωπο της μάγισσας, όπως τη λένε.

Μέσα από τις αναμνήσεις των μεγαλύτερων και τις αποκαλύψεις των νεότερων ξετυλίγεται η ιστορία του χωριού και των ανθρώπων του. Ενός τόπου σκοτεινού και φωτεινού μαζί –γιατί όλοι έχουν το μερτικό τους στο πένθος και στη χαρά– ενός τόπου που αναζητά την αλήθεια του μέσα από δοξασίες, προκαταλήψεις, όνειρα κι οράματα, προδοσίες, πάθη και σκιές.

Soundtrack

ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ - Ο ΑΚΡΟΒΑΤΗΣ

https://www.youtube.com/watch?v=uoDc5kilUxM&feature=youtu.be

Video

Bίντεο από την εκπομπή Σημείο Art. 

Βίντεο για το μυθιστόρημα το Δέντρο το Μονάχο από την Α΄ Τάξη Γυμνασίου Τραγαίας Νάξου.

Βίντεο θεατρικού έργου βασισμένο στο βιβλίο Το Δέντρο το Μονάχο από το Δημοτικό σχολείο Κουνάβων Κρήτης.

Εικονοποίηση του βιβλίου Το Δέντρο το Μονάχο της Μαρίας Παπαγιάννη.

Κριτικές

Αν υπάρχει ένα βιβλίο που γράφτηκε πρόσφατα και καταργεί τα όρια ανάμεσα στην παιδική και την ενήλικη λογοτεχνία, αυτό είναι «Το Δέντρο το Μονάχο». Είναι από τα βιβλία που σε σημαδεύουν για μια ζωή, ανεξάρτητα από την ηλικία που έχεις όταν το διαβάζεις.

Ελένη Σβορώνου

Diavasame.gr

http://www.mariapapayanni.gr/content/Pages/rview.aspx?rID=2&about=1

Στις μέρες μας, σε χωριό απόμακρο και μοναχικό. Σαν πέτρινο. Σε τόπο όπου όλα διαρκούν και διατηρούνται εσαεί. Και οι αγάπες και οι μνήμες, τα έθη, τα πάθη και οι αποστάσεις αλλά και το ρίγος των πανάρχαιων ενοράσεων. Την άνοιξη η παραλία γεμίζει από τα μικροσκοπικά ανθάκια, τις αγριοβιολέτες ή βιόλες.

Σε τούτο το ωραίο, καινούριο -από πάσης απόψεως- μυθιστόρημα της Μαρίας Παπαγιάννη πρωταγωνιστής είναι ο τόπος. Στο χωριό αυτό, λοιπόν, έφτασε μια μέρα για επανεγκατάσταση η Βιολέτα. Μια αγριοβιολέτα κι αυτή, μια βιόλα δειλή. Και ταλαιπωρημένη. Μεγαλωμένη. Μεγαλωμένη σε ίδρυμα ψυχικώς νοσούντων. Που δεν νοσούσε. Απλώς ήταν τέκνο της φύσης. Το σπίτι της, ρημαγμένο. «Οι Πέτρες της Βιολέτας» το ονόμαζαν οι συγχωριανοί. Κι όταν ήθελαν να φοβερίσουν τα παιδιά τους, «Θα σε πάω στις Πέτρες της Βιολέτας» τούς έλεγαν κι εκείνα λούφαζαν. Για να φτάσεις ως εκεί περνούσες από το Δέντρο το Μονάχο. Παλαιότερα, αυτό το δέντρο το γιορτάζανε. Στις 27 Μαΐου. Από εκεί μπορούσες να αγναντέψεις το άσωστο γαλάζιο της θάλασσας...

Έργο κοινωνικό, μια τοιχογραφία τοπίων και ανθρώπων, σε γλώσσα αυθεντική, ζωντανή και πειθαρχημένη. Και αισθήματα που ενώ περισσεύουν, λαβώνονται και κρύβονται. Και όμως είναι υπαρκτά.

Ελένη Σαραντίτη

Ελευθεροτυπία, 25/6/2010

Διαβάζοντας το Δέντρο το Μονάχο ένιωσα τη μαγεία που ξεχύνεται από τις σελίδες βιβλίων που γράφηκαν με βαθύ συναίσθημα, περισσή ευαισθησία, απέραντη αγάπη για τη ζωή, το φως, το γέλιο, την αθωότητα.

[…]

Από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα του, το Δέντρο το Μονάχο μας κρατά σφιχτά πάνω του προσφέροντάς μας τη δροσιά που κρύβει μέσα από τον γέρικο κορμό, τους ψιθύρους των ανθρώπων, τις κακίες και τους θησαυρούς τους και στο τέλος το φως και τη λάμψη. 
[…]

Με μια γραφή που ρέει, με φράσεις λιτές και μεστές, με γλαφυρή αφήγηση και δεμένη πλοκή μάς ταξιδεύει σε αναμνήσεις που ποτέ δε χάθηκαν, σε θρύλους που ποτέ δεν ξεχάστηκαν, μας βάζει μέσα στις πιο βαθιές σκέψεις και στα πιο καλά φυλαγμένα μυστικά των πρωταγωνιστών αυτής της ιστορίας. Όπως λέει η Ειρήνη, η νενέ του Σίμου, «Είναι κάποια που δε λέγονται. Που δε χωνεύονται. Τα παραχώνεις κι ύστερα μαθαίνεις να ζεις στα σκοτάδια τους».

[…]

Λιάνα Σταρίδα, αρχαιολόγος

http://www.mariapapayanni.gr/content/Pages/rview.aspx?rID=7&about=1

Φρεσκάδα, φυσικότητα, αμεσότητα, και πάνω απ’ όλα γλυκύτητα. Στοιχεία που, μέσα στην τρέλα και την αποξένωση της σύγχρονης εποχής, τα έχουμε άμεση ανάγκη. Μας γεμίζουν και μας φορτίζουν—ή καλύτερα μας επαναφορτίζουν— σ’ ένα καθαρά συναισθηματικό επίπεδο.

[…]

Ένας παιδικός έρωτας με φόντο την κοινωνική ανισότητα. Ένα χωριό γαντζωμένο στα βράχια, δίπλα απ’ τη θάλασσα αλλά κάτω απ’ τη σκιά του βουνού. Οι άνθρωποι, κι αυτοί γαντζωμένοι πάνω στα βράχια, να έχουν τη θάλασσα δίπλα τους αλλά να νιώθουν βουνίσιοι... Εξαιρετικές προοπτικές για συμβολισμό και ερμηνευτικό παιχνίδι.

[…]

[Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου] έπαιξα με σύμβολα, ιδέες και εικόνες, ακολούθησα τους χαρακτήρες στις όμορφες αλλά επικίνδυνες διαδρομές τους, και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αυτή η ιστορία είναι απόλυτα σύγχρονη και διαχρονική, τόσο μάλιστα που σκέφτηκα πως έφτασε σε μένα μέσα από το παρελθόν, το παρόν, αλλά και το μέλλον της Ελλάδας και της Κύπρου.

[…]

Καταληκτικά, θα έλεγα ότι το μυθιστόρημα αγγίζει τα όρια του μαγικού ρεαλισμού, κι όπως μας έχουν δείξει εμπνευσμένοι συγγραφείς σαν τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκέζ, ο μαγικός ρεαλισμός πολλές φορές καταφέρνει να αποκαλύψει αλήθειες για την πραγματικότητα ενός τόπου, με τρόπους, ένταση, και πάθος, που ο ρεαλισμός δε θα μπορούσε ούτε καν να πλησιάσει.

Πέτρος Πανάου, Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια

http://www.mariapapayanni.gr/content/Pages/rview.aspx?rID=5&about=1

Κριτική της Ανθούλας Δανιήλ στο diastixo.gr

" [...] Ήρωας διακριτός ο Σίμος, το πιο κοντό αγόρι της παρέας, δε σκύβει το κεφάλι στο ψηλότερο που θέλει την αρχηγία και την υποταγή των άλλων. Ο Σίμος όχι μόνο δεν υποτάσσεται αλλά και δε φοβάται, με αποτέλεσμα να φέρει στο φως παλιές αδικίες και προκαταλήψεις, διορθώνοντας τα στραβά του μικρόκοσμού του. Από την άλλη όχθη της ιστορίας, είναι η Βιολέτα, που και αυτή βιώνει την αδικία, μέσα στην οικογένεια αρχικά, και στην κοινωνία στη συνέχεια. Βιολέτα, Σίμος και χορός ανήλικων και ενήλικων ηρώων, στα περιορισμένα σύνορα της παλιάς κλειστής κοινωνίας που έχει ανάγκη τον αποδιοπομπαίο τράγο της, θα ξηλώσουν τον ιστό της αδικίας και θα αποκαταστήσουν τα αδικημένα μέλη. Το ερώτημα, τι έγιναν τα χαμένα τάματα από την εκκλησία, θα βρει τη λύση του. [...]

http://www.diastixo.gr/site/index.php?option=com_content&view=article&id=168%3Ato-dentro-to-monaxo&catid=48%3Aefivika&Itemid=97

Ο Συγγραφέας αποκαλύπτει

http://www.stylista.gr/what-who-where/dont-lose/5761~Biblio-To-Dentro-to-Monaxo~article