Περίληψη

Μια μέρα ο Κλέυ βρίσκει στη βεράντα του σπιτιού του ένα πακέτο με το όνομά του. Όταν το ανοίγει, ανακαλύπτει επτά κασέτες που έχουν ηχογραφηθεί από τη Χάννα, πρώην συμμαθήτρια και κρυφό του έρωτα. Αυτά συμβαίνουν δυο βδομάδες αφού η Χάννα έχει δώσει τέλος στη ζωή της.

Ο Κλέυ βάζει την πρώτη κασέτα να παίξει. Η φωνή της Χάννα τού ανακοινώνει ότι είναι κι εκείνος ένας από τους δεκατρείς λόγους που την οδήγησαν στην οριστική της απόφαση. Κι αν είχε το κουράγιο ν’ ακούσει τις κασέτες, θα μάθαινε το γιατί.

Ο Κλέυ περνάει τη μέρα του διασχίζοντας τους δρόμους της πόλης με οδηγό τη Χάννα. Γίνεται μάρτυρας του πόνου της και μαθαίνει ότι, κάποιες φορές, ακόμα και το παραμικρό γεγονός μπορεί να επηρεάσει τη ζωή μας – θετικά ή αρνητικά.

Video

Το Δεκατρία γιατί στο Netflix.

Δες ένα πολύ ενδιαφέρον ερασιτεχνικό βίντεο με αφορμή το βιβλίο.

Στη παρακάτω διεύθυνση θα βρεις 26 ερασιτεχνικά βίντεο που περιλαμβάνουν και αφηγήσεις των κασετών που έστειλε η Χάννα στους πρώην συμμαθητές της.

Δες τις αντιδράσεις των αμερικάνων αναγνωστών του Δεκατρία γιατί σε ένα αποκαλυπτικό βίντεο.

Κριτικές

[…] Η σύλληψη του πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα Τζέι Άσερ είναι σπουδαία όχι γιατί ασχολείται με το τρομακτικό θέμα της νεανικής αυτοκτονίας, κάτι που έχει γραφτεί κατ’ επανάληψη, αλλά επειδή επιμένει και φέρνει στο φως, χωρίς να τα αξιολογεί, όλα εκείνα τα μικρά επιθετικά περιστατικά που το καθένα από μόνο του δεν οδηγεί στην αυτοκτονία. Αν τα αξιολογούσε θα απλούστευε υπερβολικά τα πράγματα και θα είχε μια ματιά περιγραφική κι επιφανειακή.

Στέλνει λοιπόν ένα μήνυμα προς πολλούς αποδέκτες λέγοντας ότι έφηβοι αυτοκτονούν όχι εξαιτίας μιας τραυματικής κατάστασης που έζησαν, αλλά πολλών. Κι αυτό επειδή λειτουργεί μέσα τους ένας προσθετικός μηχανισμός ο οποίος καταλήγει στη δημιουργία ενός ασήκωτου βάρους το οποίο δεν μπορούν ή δεν τους βοηθούν να το διαχειριστούν. Και η απελευθέρωση έρχεται όταν επιλέγουν κυριολεκτικά να ‘χαθούν’.

Της Μαρίζας Ντεκάστρο http://www.oanagnostis.gr/13-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B5%CE%BE%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%8D%CE%BD/

[…] Τι είναι λοιπόν το "Δεκατρία Γιατί"; Σίγουρα, όχι ένα ακόμα μυθιστόρημα του σωρού, ούτε ένα βιβλίο που γράφτηκε για να μας διασκεδάσει αλλά αντίθετα, για να λειτουργήσει ως οδηγός αυτογνωσίας και αυτοβοήθειας, να μας δώσει μέσα από την θλίψη και τον πόνο ελπίδα ότι το να αλλάξουν τα πράγματα, σε μια εποχή που οι σχέσεις ανάμεσα σε παιδιά, φίλους, οικογένεια, είναι πιο θολές και πιο περίπλοκες από ποτέ, είναι αποκλειστικά στο χέρι μας και στην δική μας διάθεση να αγκαλιάσουμε το πρόβλημα και όχι να κλείσουμε τα μάτια μας απέναντί του. Ο Jay Asher, αγκαλιάζει με στοργικότητα και τρυφερότητα την εφηβική σύγχυση, χωρίς να την κατακρίνει αλλά, προσπαθώντας να την καταλάβει, να την υποστηρίξει, να της δείξει τον δρόμο προς το φως, απομακρύνοντάς την από τα σκοτάδια. Η ιστορία της Χάννα δεν είναι μια απελπισμένη κραυγή βοήθειας αλλά ένα συνειδητοποιημένο μήνυμα γεμάτο από αγάπη και συγχώρεση που δεν έχει σκοπό να στοιχειώσει αλλά να δώσει να καταλάβει. […]

http://culture21century.blogspot.gr/2013/06/blog-post_10.html?showComment=1370956851866

«Ο Άσερ δίνει με απαράμιλλη επιδεξιότητα ρυθμό στο κείμενο, μπολιάζοντας την ιστορία της Χάννα με τον κλιμακούμενο φόβο και την αγωνία του Κλέι. […] Ο συγγραφέας καταφέρνει να περιγράψει με ακρίβεια όλους τους χαρακτήρες – από το δημοφιλές κορίτσι που προσπαθεί να εδραιώσει το status της, μέχρι το αγόρι που βιάζει ένα αναίσθητο κορίτσι σε ένα πάρτι όπου το αλκοόλ ρέει άφθονο». Publishers Weekly

«Η δομή του μυθιστορήματος ικανοποιεί ακόμα και τους πιο επιφυλακτικούς αναγνώστες, αλλά ο καταιγιστικός ρυθμός και τα συναισθήματα που φέρνουν ζάλη είναι ο πραγματικός λόγος που δεν μπορεί κανείς να του αντισταθεί».  School Library Journal

«Απόκοσμο, πανέμορφο και καταλυτικό». Chicago Tribune

«Η ικανότητα του Άσερ να μας μεταφέρει το μαρτύριο ενός ανθρώπου που έφυγε απ’ τη ζωή είναι ειλικρινά αξιοσημείωτη». Bookpage

«Το μυθιστόρημα αυτό είναι ένα βιβλίο μυστηρίου, ένας επικήδειος λόγος και μια ιεροτελεστία. Τουλάχιστον είκοσι ή τριάντα φορές έκλεισα απότομα το βιβλίο γιατί μια πρόταση, μια εικόνα, ή κάποιος διάλογος ήταν υπερβολικά όμορφα, ή οδυνηρά. Αλλά, γεμάτος φόβο και περιέργεια, πάντα επέστρεφα. Και ξέρω ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα επιστρέψω ξανά και ξανά». Sherman Αlexie, συγγραφέας

 «Οι αναγνώστες δε θα μπορούν να ξεκολλήσουν…» Publishers Weekly

«Το έξοχο και μαγευτικό ντεμπούτο ενός ταλαντούχου νέου συγγραφέα. Ο Άσερ είναι ένας συγγραφέας που θα παρακολουθήσουμε και στο μέλλον». Kirkus Reviews

«Καταιγιστικός ρυθμός και συναισθήματα που φέρνουν ζάλη». School Library Journal

«Ένα γοητευτικό ανάγνωσμα». Booklist

Ο Συγγραφέας αποκαλύπτει

«Αυτό που φοβόμουν περισσότερο ήταν ότι θα έγραφα ένα βιβλίο που κανείς δε θα ήθελε να διαβάσει γιατί θα ήταν φοβερά καταθλιπτικό. Εφόσον δεν υπήρχε τρόπος να παρακάμψω τη σοβαρότητα των ζητημάτων (ούτε και ήθελα να το κάνω), έγραψα σαν να έγραφα ένα βιβλίο μυστηρίου, με την ελπίδα ότι αυτό θα γοήτευε τους αναγνώστες αρκετά ώστε να το διαβάσουν μέχρι τέλους».

Γιατί το μυθιστόρημα εφηβικής αυτοκτονίας Δεκατρία γιατί σώζει ζωές: Μια συνέντευξη με τον Τζέυ Άσερ

Του Rob Brunner, Entertainment Weekly

Ο Τζέυ Άσερ έτρεμε αυτή τη στιγμή. Ήταν η πρώτη φορά που θα υπέγραφε βιβλία του, και μια γυναίκα καθόταν στο πίσω μέρος περιμένοντας να αραιώσει το πλήθος. Τελικά πλησίασε το τραπέζι. Ο δεκατετράχρονος γιος της είχε αυτοκτονήσει πριν από μερικά χρόνια, και τώρα εκείνη είχε διαβάσει το βιβλίο του Άσερ. «Η καρδιά μου σταμάτησε» θυμάται ο συγγραφέας. «Σκεφτόμουν: “Αυτή θα με διαλύσει”».

Το εφηβικό μυθιστόρημα του Άσερ Δεκατρία γιατί είναι μια εξαιρετική δουλειά που μιλάει για την εφηβική αυτοκτονία. Είναι συναρπαστικό, εθιστικό και πολύ πιο διασκεδαστικό από ό,τι περιμένει κανείς. Το βιβλίο έχει ένα ακαταμάχητο στοιχείο πλοκής: ο Κλέι Τζένσεν, μαθητής της πρώτης λυκείου, επιστρέφει μια μέρα σπίτι του από το σχολείο και βρίσκει ένα κουτί που περιέχει εφτά κασέτες. Όταν βάζει την πρώτη κασέτα να παίξει, ακούει τη φωνή μιας συμμαθήτριάς του, της Χάννα Μπέικερ, η οποία είχε αυτοκτονήσει πρόσφατα. «Θα σας διηγηθώ… για ποιους λόγους τελείωσε η ζωή μου» λέει ψύχραιμα. «Και αν ακούτε τώρα αυτές τις κασέτες, σημαίνει πως είσαστε ένας από αυτούς τους λόγους». Στη συνέχεια η Χάννα διηγείται ολόκληρη τη θλιβερή της ιστορία, ενώ η φωνή της εναλλάσσεται με τις σκέψεις του Κλέι, καθώς εκείνος μαθαίνει τις προσπάθειες εκφοβισμού, την αδιαφορία και τη σκληρότητα που την οδήγησαν αργά και σταθερά στην αυτοκτονία.

Από τότε που εκδόθηκε, το 2007, το βιβλίο έχει εξελιχθεί σε φαινόμενο που εξαπλώθηκε από στόμα σε στόμα, ενώ βρέθηκε στη λίστα μπεστ σέλερ των New York Times έξι μήνες μετά την έκδοσή του κι έμεινε εκεί για 65 ολόκληρες εβδομάδες. Από την αρχή, η αντίδραση του κόσμου στο μυθιστόρημα ήταν έντονη: οι αναγνώστες εκδήλωσαν μια πλημμύρα συναισθημάτων, γιατί ένιωσαν να τους αγγίζει το μήνυμα του βιβλίου για ανοχή και συμπόνια. Κι αν αναρωτιέστε πως πήγε η συνάντηση του Άσερ στην εκδήλωση με τη γυναίκα που περίμενε να αραιώσει το πλήθος… «Άρχισε να κλαίει» μας είπε ο Άσερ. «Είπε ότι για πρώτη φορά κατάφερε να απελευθερωθεί από ένα μέρος της ενοχής της».

Από κοντά ο Άσερ είναι χαρούμενος και γεμάτος ενέργεια. Δεν εκπέμπει ούτε υποψία εσωτερικού μαρτυρίου. Γιος μιας νοσοκόμας κι ενός ταχυδρόμου, μεγάλωσε στην Αρκάντια και στο Σαν Λουί Ομπίσπο της Καλιφόρνια, όπου ακόμα μένει μαζί με τη γυναίκα του Joan Marie και τον νεογέννητο γιο τους. Μετά το κολέγιο, ο Άσερ πέρασε χρόνια προσπαθώντας να χτίσει την καριέρα του στα εικονογραφημένα παιδικά βιβλία. Οι εκδότες δεν ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90, ενώ παρακολουθούσε μια ηχογραφημένη ξενάγηση στο έκθεμα του Τουταγχαμών στο καζίνο Luxor, του ήρθε η ιδέα ότι ένας χαρακτήρας που θα άκουγε μια ηχογραφημένη φωνή μπορεί να ήταν ένα καλό πλαίσιο για ένα μυθιστόρημα. Εκείνον περίπου τον καιρό, λέει ο συγγραφέας, μια κοντινή του συγγενής προσπάθησε να βάλει τέλος στη ζωή της. «Δεν της συνέβη κάποιο μεγάλο, καταλυτικό γεγονός που να την οδήγησε σ’ αυτή την απόφαση» λέει. «Απλά έφτασε σε ένα σημείο όπου είχε παραιτηθεί απ’ την ελπίδα ότι τα πράγματα μπορεί να πήγαιναν καλύτερα». Πέρασε σχεδόν μια ολόκληρη δεκαετία προτού ο Άσερ, επιστρέφοντας σπίτι του και ονειροπολώντας, συνειδητοποιήσει ότι είχε δύο κομμάτια που ταίριαζαν τέλεια στο μυθιστόρημά του. «Σταμάτησα στο πάρκινγκ ενός βενζινάδικου γιατί με είχε συνταράξει η ιδέα» λέει. «Έγραψα βιαστικά τις πρώτες δέκα σελίδες στο χέρι επιτόπου».

Ο Άσερ δούλευε πάνω στο βιβλίο επί τρία χρόνια. Καθώς όμως πλησίαζε προς το τέλος, έχασε την αυτοπεποίθησή του. Μια νύχτα βγήκαν με τη γυναίκα του σε ένα ακριβό εστιατόριο (παρότι δεν τους περίσσευαν χρήματα) και της ανακοίνωσε ότι το βιβλίο θα πήγαινε στα σκουπίδια και ότι θα το παρατούσε μια για πάντα. Όταν σκέφτεται σήμερα αυτή την εμπειρία, πιστεύει ότι είχε τρομοκρατηθεί στην ιδέα ότι μπορεί οι εκδότες να του απέρριπταν ένα τόσο βαθιά προσωπικό βιβλίο. «Η γυναίκα μου άρχισε να κλαίει, γιατί από τότε που με γνώρισε, αυτό ήταν το όνειρό μου – να είμαι ένας συγγραφέας που τα βιβλία του εκδίδονται. Όταν κλαίει η γυναίκα σου, κάνεις τα πάντα για να τη σταματήσεις, οπότε είπα “Εντάξει. Θα το τελειώσω το βιβλίο”». Και πράγματι το χειρόγραφο του Άσερ απορρίφθηκε τελικά δώδεκα φορές…

Όταν η Razorbill εξέδωσε τελικά το Δεκατρία γιατί, οι προσδοκίες του Άσερ δεν ήταν μεγάλες. Οι πρώτοι αναγνώστες όμως κόλλησαν με το βιβλίο, κι έτσι διαδόθηκε διαδικτυακά. Δεν πέρασε πολύς καιρός και οι θαυμαστές του αρχίσουν να βρίσκουν τον Άσερ μέσα από τη σελίδα του στο MySpace. «Αυτό που μου έλεγαν πιο συχνά ήταν ότι “Αυτό το βιβλίο με κάνει να συνειδητοποιώ ότι ακόμα και το πιο μικρά πράγματα που μπορεί να κάνω έχουν αντίκτυπο στον κόσμο γύρω μου”. Έπαιρνα όμως και σχόλια από εφήβους που έλεγαν: “Είχα τάσεις αυτοκτονίας πριν διαβάσω το βιβλίο σου, αλλά ταυτίστηκα με τη Χάννα, και ήθελα να ζήσει”. Όταν άρχισα να παίρνω email σαν κι αυτά… δεν μπορώ να περιγράψω την αίσθηση». Έφηβοι που έκλαιγαν τον πλησίαζαν μετά από δημόσιες αναγνώσεις για να μοιραστούν μαζί του τις ιστορίες τους: «Όταν κάποιος στέκεται πρόσωπο με πρόσωπο απέναντί σου και σου λέει “Μπορεί να μην ήμουν εδώ αν δεν είχα διαβάσει το βιβλίο σου”, τι απαντάς; Τον πρώτο καιρό που έκανα περιοδεία για το βιβλίο, υπήρχαν φορές που σχεδόν δεν το άντεχα. Ήμουν απίστευτα ευγνώμων, αλλά συναισθηματικά όλα αυτά ήταν πολύ βαριά για μένα».

[…]

Το γεγονός ότι το Χόλλυγουντ έχει δείξει ενδιαφέρον για το βιβλίο δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Ο Άσερ έχει απορρίψει αρκετές προτάσεις γιατί οι ενδιαφερόμενοι παραγωγοί δε φαίνονταν να κατανοούν το μυθιστόρημα. «Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να πει κάποιος κάτι λάθος σχετικά με κάποια από τις σκηνές, και εγώ αμέσως έλεγα “Νομίζω πως θα το κρατήσω για λίγο καιρό ακόμα”» λέει. Τελικά όμως κάποιος κατάφερε να τον πείσει: η σταρ της Disney, Selena Gomez. Ο Άσερ και η γυναίκα του δεν έχουν τηλεόραση, οπότε όταν η Gomez του ζήτησε να συναντηθούν, είχε μια πολύ αόριστη ιδέα για το ποια ήταν. Τη συνάντησε μαζί με τη μητέρα της σε ένα εστιατόριο του Λος Άντζελες που ονομαζόταν Sushi Dan. «Φοβήθηκα λιγάκι όταν ανακάλυψα ότι ήθελαν να φάμε σούσι, γιατί δεν ξέρω να χρησιμοποιώ τα ξυλάκια πολύ καλά» λέει. «Σκεφτόμουν “Οχ, θα φανώ τελείως ηλίθιος”. Πράγμα το οποίο και συνέβη, βασικά, αλλά δε βαριέσαι. Διασκεδάσαμε συζητώντας για το βιβλίο. Και το είχαν καταλάβει πραγματικά. Η εικόνα που είχαν σχετικά με την ταινία ήταν ίδια μ’ αυτή που είχα κι εγώ». Η ταινία –την οποία θα διανείμει η Universal– βρίσκεται στο στάδιο της παραγωγής.

Το άτομο που τα παρακολουθεί όλα αυτά στενά είναι, το δίχως άλλο, η συγγενής του Άσερ, η γυναίκα της οποίας η απόπειρα αυτοκτονίας έδωσε την έμπνευση στον συγγραφέα για να γραφεί το μυθιστόρημα. Όλα αυτά τα χρόνια, ο Άσερ έχει μοιραστεί μαζί της πολλά από τα email των αναγνωστών, και δηλώνει γοητευμένη που η εμπειρία της χρησίμευσε εμμέσως στις ζωές τόσων άλλων. «Λέει πως αν αυτό που πέρασε ενέπνευσε ένα βιβλίο που βρήκε τέτοια ανταπόκριση στους εφήβους, τότε άξιζε τον κόπο» λέει ο Άσερ. «Είναι απίστευτο να το ακούς αυτό».