Απόσπασμα
Δεν είμαστε λίγοι, αλλά μπροστά στο πλήθος που είστε εσείς, τότε εμείς ως ελάχιστοι μετράμε...
Εμείς - οι άγγελοι.
Εσείς - οι άνθρωποι.
Ένας, λοιπόν, από τους λίγους κι εγώ, κυκλοφορώ ανάμεσά σας. Σπάνια συναντώ άλλους αγγέλους. Άλλωστε εμείς δεν χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλον. Οι άγγελοι δεν χρειάζονται συμπαράσταση, συμβουλή, προστασία. Αυτά είναι που προσφέρουν σε σας. Συνήθως - εννοώ όταν μπορούν.
Γιατί δεν είμαστε παντοδύναμοι... Αθάνατοι, ναι. Αλλά υπάρχουν φορές που θα θυσίαζα την αθανασία μου για μια στιγμή παντοδυναμίας.
Όχι, δεν έχω τη δύναμη να αλλάξω το μέλλον κάποιου από εσάς. Έχω όμως τη διάθεση να σας δείξω μια άλλη προοπτική στη ζωή σας. Όμως σπάνια εσείς οι άνθρωποι ακούτε τους αγγέλους...
Δικές σας είναι οι ζωές σας, σας ανήκουν, άρα καλά κάνετε και τις ζείτε με όποιο τρόπο θέλετε... Δικαίωμά σας ακόμα και να τις σπαταλήσετε, να τις διακόψετε. Αλλά να ξέρετε το γιατί... Όχι έτσι, με μια απόφαση της στιγμής – παρόρμηση νομίζω πως είναι η πιο σωστή έκφραση.
Τότε, σε κάτι τέτοιες περιπτώσεις, είναι που θα ήθελα να ήμουν παντοδύναμος. Αφέντης σας...
Ανοησίες! Αν κάτι αγαπώ σ’ εσάς τους ανθρώπους είναι αυτή η άγνοιά σας. Τα χάδια μου προορίζονται να σας παρηγορούν από τις λανθασμένες σας πράξεις.
Γι’ αυτό υπάρχουμε εμείς οι άγγελοι. Επειδή εσείς δε γνωρίζετε...
Το άγγιγμα των φτερών μου σας δροσίζει, κι έτσι εσείς μπερδεύεστε: αντί να προφυλαχτείτε, αφήνεστε...
Ίσως με κάποιον άλλον τρόπο θα έπρεπε οι άγγελοι να επικοινωνούν με τους ανθρώπους. Αλλά μια τέτοια αλλαγή δεν είναι δουλειά δική σας, μήτε και δική μας.
Εσείς είστε για να ζείτε.
Εμείς για να σας δροσίζουμε. Εντέλει...
Περίληψη
Παραμονές Χριστουγέννων και η Αγγέλα, μαθήτρια της Γ΄ Λυκείου, κατεβαίνει με τον ηλεκτρικό στο Νέο Φάληρο για να συναντηθεί με το αγόρι της τον Μίλτο.
Η Αγγέλα σκέφτεται πως ο δεσμός αυτός πρέπει σύντομα να τελειώσει. Ο Μίλτος είναι απότομος μαζί της και γενικά ένα επιπόλαιο άτομο. Μέσα στο βαγόνι η Αγγέλα θα γνωρίσει έναν άλλο νεαρό. Κι ανάμεσά τους θα δημιουργηθεί μια συμπάθεια. Θα ανταλλάξουν τηλέφωνα, προτού εκείνος κατέβει στον σταθμό της Βικτώριας, ενώ η Αγγέλα θα συνεχίσει μέχρι το Νέο Φάληρο.
Λίγες ώρες αργότερα, μέσα στην καφετέρια που βρίσκεται η Αγγέλα με τον Μίλτο και την παρέα τους, φτάνει η είδηση πως σε επεισόδια κάπου στα Εξάρχεια ένας αστυνομικός πυροβόλησε και σκότωσε μαθητή του Λυκείου.
Μέσα από sms η νεολαία της Αττικής ενημερώνεται να κατέβει στο κέντρο της Αθήνας για να διαμαρτυρηθεί. Η Αγγέλα σχεδιάζει να είναι μαζί τους, όταν ένα αγωνιώδες τηλεφώνημα από τη μητέρα της την κάνει να επιστρέψει στο σπίτι της.
Κι εκεί θα μάθει πως ο αστυνομικός που πυροβόλησε και σκότωσε ήταν ο πατέρας της κι ακόμα –μέσα από τα δελτία ειδήσεων– θα αναγνωρίσει στο πρόσωπο του νεκρού παιδιού το αγόρι του ηλεκτρικού.
Κι έτσι ξεκινά το προσωπικό δράμα της Αγγέλας.
Από τη μια η οικογένειά της που βρίζει τους νεαρούς διαδηλωτές και ασχημονεί στη μνήμη του νεκρού παιδιού κι από την άλλη ο περίγυρος της γειτονιάς και του σχολείου που στο πρόσωπο της Αγγέλας βλέπει τον δολοφόνο πατέρα της .
Η ίδια θέλει να εκφράσει την αντίθεσή της σε αυτό που συνέβη, να υπερασπιστεί το δικαίωμά της να διαμαρτυρηθεί μαζί με τους άλλους.
Ο μόνος που θα σταθεί δίπλα της θα είναι ένας άλλος συμμαθητής της, ο Τάσος.
Τελικά η Αγγέλα θα αγνοήσει τις άδικες κατακραυγές των άλλων προς το πρόσωπό της και όχι μόνο θα πάρει μέρος στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά θα τολμήσει κάτι ακόμα πιο μεγάλο – θα κτυπήσει το κουδούνι της πόρτας του νεκρού αγοριού και θα σταθεί μπροστά στη μάνα του για να της ζητήσει συγγνώμη εκ μέρους ενός συστήματος που δημιουργεί δολοφόνους και θάβει τα όνειρα των νέων.
Ένα μυθιστόρημα γραμμένο με γρήγορο ρυθμό και κινηματογραφική τεχνική. Με αποσπάσματα συνθημάτων, δημοσιεύσεων σε περιοδικά, εκπομπών. Κι ακόμα με ένα ιδιότυπο κεντρικό αφηγητή –ένα ιδιότυπο άγγελο.
Video
Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας δολοφονίας. Εξαιρετικό ντοκιμαντέρ από το «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα» για τη δολοφονία του Άλέξη Γρηγορόπουλου.
Ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ για τα γεγονότα που ακολούθησαν τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου
Ο συγγραφέας διαβάζει ένα απόσπασμα από τον "Ανίσχυρο Άγγελο"
Κριτικές
«Ρεαλιστικό μυθιστόρημα, αξιοπρόσεχτο και πρωτοπόρο, τόσο για το θέμα του, όσο και για τη γραφή του. Το υλικό στηρίχτηκε στα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008, όταν η νεότητα ψηλάφισε δραματικά το καινούριο, η Αθήνα κάηκε και το σημαίνον τραγικό: ένα παιδί δολοφονήθηκε από αστυνομικό. Ο συγγραφέας, έχοντας υπόψη του τους κινδύνους που εμφιλοχωρούν και για να μη διολισθήσει σε επικαιρότητες, αλλά μόνο να διεισδύσει στον πυρήνα της αλήθειας, έδωσε ένα μυθιστόρημα με τελείως φανταστικά πρόσωπα. Οι διαφορετικές εστιάσεις στο θέμα και το εύρημα του πανταχού παρόντος ανίσχυρου αγγέλου ως συνδετικού κρίκου και δείκτη της ανθρώπινης περιπέτειας, αναδεικνύουν την κεντρική ηρωίδα –κόρη του αστυνομικού– ως εκπρόσωπο της νέας γενιάς που προσπαθεί με αντικειμενικά αποσπασματικές αλλά βαθιά ανθρώπινες κινήσεις, εν μέσω δύσκολων συνθηκών, να εξηγήσει το γεγονός και βέβαια να ανιχνεύσει τα ατομικά της όρια.
Η πλευρά της αφήγησης με τα επιπλέον διακειμενικά και εξωκειμενικά σπαράγματα εξηγεί, προσθέτει, ανατρέπει, πάντα προσφέροντας δημιουργικά κενά στον αναγνώστη, ενέχοντας στον πυρήνα της στοιχεία για πολλαπλές αναγνώσεις». Γιάννης Σ. Παπαδάτος, περιοδικό Διαβάζω, τεύχος 509.
Η Γεωργία Γαλανοπούλου, συγγραφέας-κριτικός και μέλος της επιτροπής του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου που το βράβευσε, σημειώνει:
«Αριστουργηματική αφηγηματική τεχνική, άρτια πλοκή, αρραγής και περιεκτική δομή, ολοκληρωμένοι χαρακτήρες, γλώσσα αψεγάδιαστη και πανίσχυρη, είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία ταυτότητας του μυθιστορήματος του Μάνου Κοντολέων. Με αφετηρία το τραγικό γεγονός της δολοφονίας ενός παιδιού από αστυνομικό στα Εξάρχεια τον Δεκέμβρη του 2008 και την εξέγερση της νεολαίας που ακολούθησε, ο συγγραφέας στήνει το μυθιστορηματικό του σκηνικό και πλάθοντας εκ του μηδενός την πλειοψηφία των χαρακτήρων του επιτυγχάνει, βήμα βήμα, να διεισδύσει στον κόσμο τους και να αιφνιδιάσει αποκαλύπτοντάς τον. Θέμα εξαιρετικά ευαίσθητο, δυσπρόσιτο και συγγραφικά ριψοκίνδυνο. Όταν όμως ένας έμπειρος συγγραφέας επιχειρεί να προσεγγίσει ένα συμβάν τόσο τραγικό και να κατασκευάσει μία άλλη ιστορία πατώντας στη βάση του, το αποτέλεσμα αποφέρει ένα λογοτεχνικό έργο εξαιρετικής δύναμης. Με κεντρική ηρωίδα την έφηβη κόρη του αστυνομικού –ένα πρόσωπο συγγραφικής έμπνευσης– να αναζητά απεγνωσμένα τη θέση της ανάμεσα στους δύο κόσμους της που αλληλοσυγκρούονται, και πρωτίστως με την επινόηση του πανταχού παρόντος συμπαραστάτη αγγέλου αφηγητή, το μυθιστόρημα αποκτά ξεχωριστό ειδικό βάρος καθώς βαδίζει ολοταχώς για να συναντήσει τον γρίφο της ανθρώπινης συνθήκης που λέγεται χρέος, ηθική υποχρέωση, ατομική ευθύνη. Ως εμβληματικό μοτίβο στις σελίδες αυτού του βαθύτατα στοχαστικού ρεαλιστικού μυθιστορήματος, προβάλλει η παρουσία του ανίσχυρου αγγέλου. Η ματιά του, περισκοπική και συνάμα ενδοσκοπική, κινείται ανάλαφρα ανάμεσα στις σφαίρες φυσικού και μεταφυσικού χωρίς ωστόσο να ξεφεύγει στιγμή από την απτή πραγματικότητα. Χάρη στη δική του αριστουργηματική φωνή, οι αφηγηματικές συμβάσεις καταλύονται, εξωκειμενικές αναφορές και διάλογοι ενσωματώνονται στην αφηγητική ροή, ενώ η επίπονη συγγραφική δημιουργία επισκιάζεται από τη λαμπερή απλότητα της γλώσσας και της κάθε φράσης ξεχωριστά. Απλότητα ωστόσο εικονική, αποτέλεσμα συγγραφικής δεξιοτεχνίας, ενός γόνιμου πειραματισμού του συγγραφέα πάνω στη γραφή με μοναδική του έγνοια το σεβασμό και την ειλικρίνεια απέναντι στον έφηβο κυρίως αναγνώστη του.
Είναι η πρώτη φορά που η στήλη φιλοξενεί παρουσίαση βιβλίου που απευθύνεται σε εφήβους. Ο Μάνος Κοντολέων γνωστός για τη συγγραφή πλήθους βιβλίων που διαβάζονται από μικρότερα παιδιά, με την ίδια αμεσότητα κι ευαισθησία «ακουμπά» την ανήσυχη εφηβική ψυχή. [...] Είναι ένα μυθιστόρημα, φτιαγμένο με πολλά πραγματικά στοιχεία, που καθώς εξελίσσεται ξεφεύγει και πλανιέται στους δρόμους της φαντασίας του συγγραφέα. Μια πολύ καλή πρόταση όχι μόνο για νέους , αλλά και για ενήλικες.
Αγγελίδης Σκεύος , μαθητής Γ ΄ λυκείου
Ο Συγγραφέας αποκαλύπτει
Ο συγγραφέας αποκαλύπτει
(από το blog του Μάνου Κοντολέων)
Ανίσχυρος άγγελος - ανίσχυρος συγγραφέας
Γενάρη του 2009 το ξεκίνησα και με αργούς ρυθμούς (για τον δικό μου τρόπο εργασίας) το προχωρούσα. Τόσο αργούς, που δεν ήμουνα (για πρώτη φορά στη συγγραφική μου καριέρα) σίγουρος αν θα το τελείωνα. Ιδίως τους πρώτους μήνες – τον υπόλοιπο Χειμώνα και την Άνοιξη του ’09... Κι ενώ δε συνηθίζω να μιλώ και να αναφέρομαι σε αυτό που γράφω, έπιασα τον εαυτό μου, στις διάφορες συγκεντρώσεις και συναντήσεις με αναγνώστες μου να τους ενημερώνω για το θέμα του νέου μου βιβλίου, μέχρι και τον τίτλο να τους φανερώνω. Λες και ζητούσα να αυτοδεσμευθώ.
Τελικά, από το Καλοκαίρι και μετά, μπόρεσα να βρω έναν πιο σφιχτό ρυθμό συγγραφής και έτσι τον Δεκέμβριο της προηγούμενης χρονιάς, μέσα στην κατάσταση πανικού της χώρας που είχε αρχίσει να επικρατεί, εγώ έφτασα να γράψω τη λέξη «Τέλος».
Χτες με ειδοποίησαν από το Γραφείο Τύπου των Εκδ. Πατάκη πως ο Ανίσχυρος άγγελός μου μόλις είχε δει το φως της δημοσιότητας.
Δε θέλησα να ζητήσω να μου στείλουν ένα αντίτυπο έστω, έτσι για να το πιάσω στα χέρια μου.
Το αφήνω για τη Δευτέρα και μετά έρχεται η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, όπου την Παρασκευή το απόγευμα τον παρουσιάζουν η Μένη Κανατσούλη και ο Θανάσης Τριαρίδης.
Ανίσχυρος ή όχι, ο άγγελός μου θα πάρει τη δική του στράτα.
Κι εγώ αναρωτιέμαι –για μια ακόμα φορά– γιατί τόσο ευπαθή, τόσο ανίσχυρο συγγραφέα με καθιστά αυτό το μυθιστόρημα.
Ζήτησα να γραφτεί στο οπισθόφυλλο:
Σάββατο βράδυ, λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Στο κέντρο της πόλης. Ένας αστυνομικός πυροβολεί ένα μαθητή του Λυκείου.
Αυτό συνέβη – κάποτε.
Και με αυτό το γεγονός ξεκινά τούτη η ιστορία.
Η ιστορία της Αγγέλας, που ο πατέρας της ήταν…
Ο «Ανίσχυρος άγγελος» είναι ένα μυθιστόρημα. Πράγμα που σημαίνει πως από τη μια εστιάζεται κυρίως σε ατομικές αντιδράσεις και από την άλλη πως δεν ακολουθεί τα όσα συνέβησαν, αντίθετα συχνά τα αναστρέφει ή και τα παραποιεί προσπαθώντας να κατανοήσει την αλήθεια των ηρώων του. Αυτών και μόνο.
Το διαβάζω και βλέπω την προσπάθειά μου να περιφρουρήσω την προσωπική ματιά μου.
Αλλά μήπως το κάθε έργο τέχνης μια προσωπική ματιά δε θα πρέπει να εκφράζει; Διαφορετικά δε θα μιλάμε για λογοτεχνία, αλλά για δημοσιογραφία (κι αυτό στην καλύτερη των περιπτώσεων).
Ναι, προσωπική ματιά εκφράζω και πάλι, όμως σπεύδω μέσω του δελτίου Τύπου να ξεκαθαρίσω όσο μπορώ τις προθέσεις μου και να βοηθήσω τον αναγνώστη μου να τις κατανοήσει.
Τα γεγονότα του Δεκέμβρη του 2008 σταθήκανε η αφορμή για να γραφτεί αυτό το μυθιστόρημα.
Ο Μάνος Κοντολέων θέλησε να δει το κεντρικό τραγικό συμβάν εκείνου του μήνα, μέσα από τα μάτια ενός προσώπου, που αν και στην πραγματικότητα δεν υπήρξε, εντούτοις η μυθιστορηματική παρέμβασή του, φωτίζει με έναν άλλο τρόπο όλα όσα απασχόλησαν την κοινωνία μας και σε ένα βαθμό και με κάποιο τρόπο συνεχίζουν να την απασχολούν.
Ο Ανίσχυρος άγγελος είναι ένα μυθιστόρημα που μιλά για την ευθύνη. Τη συλλογική, μα και την ατομική. Μα ακόμα μιλά και για τις ενοχές – αυτές που μας δημιουργούν οι δικές μας πράξεις, αλλά και όσες τυχόν φτάνουν σ’ εμάς μέσα από τις πράξεις των άλλων, δικών ή τρίτων.
Γραμμένο με τρόπο ρεαλιστικό, με δομή που θυμίζει κινηματογραφική ταινία, με χρήση εξωκειμενικών αναφορών, το βιβλίο κεντρίζει το συναίσθημα του αναγνώστη, μα κυρίως τον μυεί σε έναν άλλο τρόπο ανάγνωσης της καθημερινότητας.
Ο Μάνος Κοντολέων θέλησε να εντάξει το τελευταίο του αυτό μυθιστόρημα σε μια σειρά λογοτεχνίας για νέους, όχι γιατί θεωρεί πως ο Ανίσχυρος άγγελος δε θα ενδιαφέρει και τους ενήλικες αναγνώστες, αλλά γιατί πιστεύει πως το θέμα της κοινωνικής και ατομικής ευθύνης είναι ένα ζήτημα που ιδιαίτερα αξίζει να το γνωρίσουν οι νέοι.
Όπως και να ’ναι, όλα πια αυτά έχουν να κάνουν με την ιστορία της συγγραφής ενός μυθιστορήματος. Κι αν εδώ τώρα με τόσο προσωπικό τρόπο τα καταγράφω, είναι γιατί φωτίζουν, ίσως, τη σχέση που μπορεί να συνδέει το πραγματικό γεγονός με το συγγραφικό όραμα.
Δεν ξέρω... Το 20ό μυθιστόρημά μου είναι ο Ανίσχυρος άγγελος –αν μετρώ καλά– αλλά η ανασφάλεια δε λέει να με εγκαταλείψει... Ίσως γιατί κάθε φορά, το κάθε μυθιστόρημα το αντιμετωπίζω σαν το πρώτο μου.
Συνεντεύξεις
Συνέντευξη του συγγραφέα στην Τίνα Πανώριου για το περιοδικό Ραδιοτηλεόραση:
Ο Ανίσχυρος άγγελός σας πόσο δραματικά επίκαιρος αυτή την περίεργη άνοιξη…
Φοβάμαι πως θα είναι επίκαιρος και για πολλές ακόμα περίεργες μελλοντικές εποχές. Αλλά επίκαιρος πάντα ήταν… Πάντα ήταν, είναι και θα είναι επίκαιρο το σύμβολο μιας φωνής που προσπαθεί να βοηθήσει, να παρηγορήσει… Να προφυλάξει, εντέλει. Θυμηθείτε την Κασσάνδρα – μια ανίσχυρη φωνή λογικής ήταν κι αυτή.
Το αγόρι με το κόκκινο μπουφάν δολοφονείται από τον αστυνομικό. Πιο τραγικό όμως πρόσωπο η Αγγέλα, η κόρη του μπάτσου…
Όχι το πιο τραγικό. Απλώς εγώ στηρίζω το μυθιστόρημά μου πάνω της, καθώς αναζητώ να δω πού και αν υπάρχουν ευθύνες ατομικές και πόσο ένα παιδί θα πρέπει να κουβαλά το στίγμα της πράξης του γονιού του. Πιστεύω πως ο καθένας μας έχει ένα μερίδιο ευθύνης που θα πρέπει και να το εκφράζει. Οι καθημερινοί ένοχοι είναι όσοι σιωπούν.
Όμως στην ιστορία σας υπάρχουν και ευαίσθητοι αστυνομικοί…
Μα γιατί και στην πραγματικότητα υπάρχουν… Πότε μου δεν πίστεψα στην ύπαρξη μόνο δύο χρωμάτων – του μαύρου και του άσπρου. Ο καλός από τη μια και ο κακός από την άλλη. Επικίνδυνες απλοποιήσεις όλα αυτά.
Ένας συγγραφέας γράφει για την εποχή του, λέτε. Γράφοντας τον Άγγελο σκεπτόσασταν το βιβλίο να μείνει εν είδει τραγικού ντοκουμέντου ;
Όχι, η λογοτεχνία δε θέλει να γίνει ντοκουμέντο. Θέλει να ενεργοποιήσει συναισθήματα και να κινητοποιήσει συνειδήσεις. Θέλει να γίνει μνήμη, εμπειρία.
Μέσα από τα γραπτά σας βγαίνει μια αισιοδοξία. Προφανώς τη διαθέτετε ως χαρακτήρας...
Άνθρωπος είμαι, έχω κι εγώ τις στιγμές που γονατίζω. Και να σας πω κάτι; Μου αρέσει και η θλίψη. Η θλίψη, όχι ο πόνος. Αλλά και θλιμμένος ακόμα, διατηρώ την αισιοδοξία μου. Η γραφή είναι μια πράξη από τη φύση της αισιόδοξη.
Σμύρνη, Πήλιο, Θεσσαλονίκη, Παρίσι, Νέα Υόρκη. Σε ποια από αυτά τα μέρη ονειρεύεστε ότι δραπετεύετε μια δύσκολη στιγμή;
Εκεί που θα βρω τους ανθρώπους που αγαπώ. Οι τόποι εκείνοι που συμβολίζουν κάτι για μένα, είναι αυτοί που τους κατοικούν κάποιοι άνθρωποι που αγαπώ και με αγάπησαν, είναι όσοι νανούρισαν ένα μου όνειρο, ακόμα κι αυτοί που μου επεφύλαξαν μια πληγή.
30 χρόνια διαρκούς συγγραφής. Η γεύση;
Γλυκιά. Α, αισθάνομαι χορτάτος. Αν και, εδώ που τα λέμε, πότε μου δεν αισθάνθηκα ότι κάποιος μου έχει στερήσει γεύσεις… Αυτάρκης αισθάνομαι. Δε διεκδικώ τίποτε, παρά μόνο το δικαίωμα να μπορώ να εκφράζομαι. Κάτι που επίσης διεκδικώ και για τον κάθε συνάνθρωπό μου.
|
Μια διεισδυτική και ευαίσθητη ματιά |
|
Μια διεισδυτική και ευαίσθητη ματιά στα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008 ή, ακριβέστερα, σε όλα τα ξεσπάσματα βίας στις σύγχρονες πόλεις, κυρίως των νέων, είναι ο Ανίσχυρος άγγελος. Παρακολουθούμε λεπτό προς λεπτό τη νύχτα της δολοφονίας ενός 15χρονου αγοριού από την πλευρά ενός κοριτσιού, της Αγγέλας, κόρης αστυνομικού. Η Αγγέλα θα συναντήσει τυχαία τον 15χρονο, λίγο πριν συμβεί το μοιραίο, στον ηλεκτρικό. Η Αγγέλα στέκεται απέναντι από τον νεαρό. Ο νεαρός τείνει το ένα από τα ακουστικά του στην Αγγέλα για να μοιραστούν το MP3 του. Η συνάντησή τους θα διαρκέσει για ένα μόνο τραγούδι. Ύστερα θα συμβεί ό,τι είναι να συμβεί. Ο νεαρός θα βγει να συναντήσει τη μοίρα του. Η Αγγέλα θα πάει στο ραντεβού της για να δεχτεί σε λίγο ένα απεγνωσμένο μήνυμα στο κινητό της. Πρέπει να γυρίσει σπίτι επειγόντως. Ο πατέρας της κρατείται στη φυλακή. Σκότωσε έναν νεαρό. Ελένη Σβορώνου
|
Συνέντευξη στην Κωστούλα Τωμαδάκη
|
|
|
Συνέντευξη στην Κωστούλα Τωμαδάκη για τον Ανίσχυρο άγγελο Σάββατο βράδυ, λίγο πριν τα Χριστούγεννα. Ο συγγραφέας ξεδιπλώνει την ιστορία προσπαθώντας να κατανοήσει την αλήθεια των ηρώων του. Ο Ανίσχυρος Άγγελος είναι ένα τρυφερό και στοχαστικό μυθιστόρημα ακόμα και στις πιο σκοτεινές στιγμές του. Ο Ανίσχυρος Άγγελος διαδραματίζεται τον Δεκέμβριο του 2008 στην Αθήνα με τις μεγάλες κοινωνικές συγκρούσεις. Γιατί επιλέγετε να εστιάζετε στις ατομικές αντιδράσεις; Συγγραφέας είμαι. Με άλλα λόγια, με ενδιαφέρουν τα άτομα κυρίως και το πως αυτά αντιδρούν σε κοινωνικά γεγονότα. Ένα μυθιστόρημα έχει κεντρικά πρόσωπα, που μέσα από τις δικές τους πράξεις και αντιδράσεις φωτίζεται, με τρόπο κάπως πλέον ευαίσθητο από εκείνον της δημοσιογραφικής περιγραφής, το συμβάν και γίνεται προσπάθεια ερμηνείας των κοινωνικών καταστάσεων. Το βιβλίο σας δεν ακολουθεί όσα συνέβηκαν μετά τη δολοφονία του 17χρονου αγοριού. Συχνά τα αναστρέφει ή και τα παραποιεί (όπως επισημαίνετε στον πρόλογο). Πώς ισορροπήσατε πάνω σε ένα τέτοιο «επικίνδυνο» θέμα; Αναστρέφω με την έννοια πως περιγράφω από μια οπτική γωνία που κανείς δεν σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει και παραποιώ με την έννοια πως δεν καταγράφω αντιδράσεις πραγματικών προσώπων, αλλά μυθιστορηματικών χαρακτήρων. Το επικίνδυνο ήταν στο να θελήσω να εκμεταλλευτώ το πραγματικό γεγονός. Το απέφυγα με τον πιο απλό τρόπο – με τον σεβασμό. Στέκεστε ιδιαίτερα στο θέμα της ατομικής ευθύνης. Ασφαλώς. Γιατί πιστεύω πως είναι βασικό ζήτημα της σημερινής κοινωνίας μας. Μιας κοινωνίας που μας έχει μάθει στην κατανάλωση όχι μόνο αντικειμένων μα και συναισθημάτων. Όσο όμως περισσότερο καταναλωτής γίνεσαι, τόσο και πιο πολύ χάνεις την προσωπική σου ταυτότητα και γίνεσαι ένα μέρος μιας μάζας. Και αποκτά συνείδηση μάζας. Αλλά εγώ πιστεύω σε μια κοινωνία που θα την απαρτίζουν άτομα με συνείδηση από τη μια της ατομικότητάς τους και από την άλλη του μέλους μιας ομάδας. Η ατομική ευθύνη είναι το έλλειμμα, πιστεύω, της εποχής μας. Ας μιλήσουμε για τη σύγκρουση των ηρώων, που είναι έντονη στο μυθιστόρημά σας. Πώς λύνεται η σύγκρουση των δύο κόσμων; Δε λύνεται. Απλώς μέσα από τη σύγκρουση δύο κόσμων απελευθερώνεται μια μορφή δημιουργικής ενέργειας. Η Αγγέλα, η κεντρική ηρωίδα του μυθιστορήματος, καθώς βρίσκεται ανάμεσα σε δυο κόσμους –και οι δυο δικοί της– αποφασίζει κάποια στιγμή όχι να τους συνδυάσει, αλλά να ακολουθήσει στις αρχές του ενός και να καταλογίσει ευθύνες στον άλλον. Δύσκολη απόφαση. Αλλά σωστή. Νομίζω πως όλο το έργο την πορεία της Αγγέλας προς αυτή την απόφαση περιγράφει. Έχει μια λέξη που έχασε το νόημά της – πατέρας. Πότε οι λέξεις χάνουν το νόημά τους; Όταν αυτό που περιγράφουν παύει να υφίσταται. Δύσκολα τα πρέπει των αγγέλων; Σε ποιους αγγέλους αναφέρεστε; Αν στον δικό μου, ναι, δύσκολα τα πρέπει του, γιατί έχουν να κάνουν με τη παρηγοριά των ανθρώπων. «Οι άνθρωποι που προχωρούν προς το απρόσμενο επέκεινά τους, βγάζουν μια μυρωδιά γλυκιά... κάτι σαν ζαχαρωμένο ιδρώτα...» Φοβάστε τον θάνατο; Τον τρέμω... Τόσο πολύ, ώστε δε θέλω ούτε να τον σκέφτομαι. Το ξέρω πως είμαι εγωιστής... Η εκπαίδευση σκοτώνει τη φαντασία; Ανάλογα με το πώς εφαρμόζεται. Σε ποιον ανήκει ένα βιβλίο: στον συγγραφέα ή στον αναγνώστη, κύριε Κοντολέων; Νομίζω και στον συγγραφέα και στον κάθε αναγνώστη του... Αλλά, ξέρετε, ο καθένας από όλους αυτούς –συγγραφέας και αναγνώστες– δε μοιράζονται το ίδιο βιβλίο. Για τον καθένα άλλο βιβλίο είναι κι ας έχει τον ίδιο τίτλο και τους ίδιους ήρωες. Ευχαριστώ θερμά. Κι εγώ σας ευχαριστώ. |
Διακρίσεις
- ΒΡΑΒΕΙΟ Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου
Σχόλια